Czech & Slovak Orthodox Church: Ss. Cyril and Methodius Cathedral (Prague, Czech R...

Czech & Slovak Orthodox Church: Ss. Cyril and Methodius Cathedral (Prague, Czech R...: Ss. Cyril and Methodius Cathedral in Prague, Czech Republic The Ss. Cyril and Methodius Cathedral in Prague, Czech Republic, is the princ...

ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ

Από τους μεγαλύτερους της αφύπνισης και αναγέννησης του ελληνισμού, ο λόγιος ιερέας Κοσμάς, μορφωμένος σε εκκλησιαστικές σχολές έρχεται σε αντίθεση με την μεροληπτική και επίπεδη επιχειρηματολογία των Εθνικών για τον δήθεν ανθελληνισμό της Βυζαντινής  Ελληνικής Ορθόδοξης Αυτοκρατορίας και των πολιτών της, όπως επίσης και για εκείνον της Εκκλησίας. Επίσης θα καταδείξει την πάγια τακτική της εξουσίας προς τους πολέμιούς της, ανεξαρτήτου θρησκευτικού φρονήματος και εθνικής προέλευσης. Ας προσεχθεί επίσης πως αυτός ο αφυπνιστής του Γένους είναι Χριστιανός και όχι υποτιθέμενος «κρυπτόμενος Εθνικός υπό διωγμό, που θεράπευε τον Ελληνικό πολιτισμό». Αυτός ο Έλληνας Προφήτης Χριστιανός Ιερέας συνέβαλε στην αφύπνιση του Ελληνισμού σπουδάζοντας και μαθαίνοντας γράμματα αποκλειστικά σε εκκλησιαστικά μορφωτικά ιδρύματα (Αθωνιάδα, Πατριαρχική Σχολή Κωνσταντινούπολης κ.α.). Αυτό έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τα επιχειρήματα Εθνικών για την μη «ελληνική» παιδεία της Ορθόδοξης Εκκλησίας και τους θεσμούς που αυτή περικλείει.

Γεννήθηκε το 1714 στο Μεγάλο Δένδρο της Αιτωλίας. Το βαπτιστικό του όνομα ήταν Κώνστας. Στην ηλικία των 8 στάλθηκε στην Σιγδίτσα της επαρχίας Παρνασσίδος όπου ήταν μαθητής του ιεροδιδάσκαλου Λύτσικα , αργότερα μετέβη στο Άγιο Όρος όπου σπούδασε στην Αθωνιάδα Σχολή υπό τους διδάσκαλους Παναγιώτη Παλαμά και Νικόλαο Ζερτζούλην. Μετά την αποφοίτησή του πήγε στην μονή Φιλοθέου, όπου και χειροτονήθηκε μοναχός με το όνομα Κοσμάς. Ο μονότονος μοναχικός βίος του δεν του άρεσε όπου ήθελε να δράση για το όφελος της κοινωνίας.

Αφού εγκατέλειψε την μονή πήγε στην Κωνσταντινούπολη όπου συναντήθηκε με τον μεγάλο αδελφό του Χρύσανθοδιδάσκαλο της πατριαρχικής σχολής. Με τις συστάσεις που του έκανε γνωρίστηκε με πολλούς αρχιερείς και  με τον πατριάρχη Σεραφείμ και με την έγγραφη άδεια του Πατριαρχείου άρχισε το ευαγγελικό κήρυγμα το 1760 από την πρωτεύουσα. Μετά περιηγήθηκε στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους , τη Μακεδονία , Ήπειρο , Θεσσαλία , Στερεά Ελλάδα και Ιόνια Νησιά κηρύττοντας τον θείο λόγο. 

 Τα κηρύγματα του Κοσμά δημιούργησαν μεγάλη εντύπωση διότι χρησιμοποιούσε την δημοτική γλώσσα. Ο λαός κατά χιλιάδες παρακολουθούσε τα κηρύγματά του σε όλα τα  χωριά ενώ εκείνος δίδασκε με ασυνήθιστη ευγλωττία , κοινωνική αλληλεγγύη , θρησκευτική ευλάβεια και την αγάπη του προς την παιδεία. Ήταν ένθερμος  υποστηριχτής της παιδείας. Αυτό φαίνεται και από μια επιστολή του προς τον  αδελφό του Χρύσανθο που τώρα ήταν Σχολάρχης Νάξου και από την οποία μαθαίνουμε ότι  ταξίδεψε σε 30 επαρχίες , ίδρυσε 10 ελληνικά σχολεία και 200 δημοτικά.  Στο τέλος της επιστολής του γράφει : «Δέκα χιλιάδες Χριστιανοί με αγαπώσι και ένας με μισεί. Χίλιοι Τούρκοι με αγαπώσι και ένας όχι τόσο. Χιλιάδες εβραίοι θέλουσι τον θάνατό μου και ένας όχι. Αψοθ’ Μαρτίου β΄. Ο σός αδελφός Κοσμάς Ιερομόναχος».

 Όχι μόνο οι Χριστιανοί αλλά και οι Τούρκοι σέβονταν τον Κοσμά και άκουαν με προσοχή τις συμβουλές του. Σε όποιο μέρος δίδασκε καρφωνόταν ένας ξύλινος σταυρός για να αποδεικνύει ότι πέρασε από εκεί. Κατά την αποστολική του περιοδεία ακολουθείτο από πολλούς ιερείς οι οποίοι μιμούμενοι αυτόν διασκορπίζονταν στα χωριά κηρύττοντας ή αναγιγνώσκοντας τους λόγους του. Επειδή δε συνήθως έψεγε και κάκιζε τους άρχοντες των κοινοτήτων που επισκεπτόταν και τις αυθαιρεσίες τους , είχε πολλούς εχθρούς. Στην Κεφαλονιά οι άρχοντες - ευγενείς ζήτησαν από τον Ενετό  διοικητή  τηναπέλασή του η οποία όμως ματαιώθηκε από την ενθουσιώδη υποστήριξη του λαού.  Όταν αποφάσισε να μεταβεί στην Ζάκυνθο τον συνόδευσαν 10 πλοία κατάμεστα από Κεφαλλονίτες θαυμαστές του. Επειδή όμως οι άρχοντες του απαγόρευσαννα αποβιβασθεί γιατί φοβήθηκαν τα λεγόμενά του , γύρισε ξανά στην Κεφαλονιά και μετά από αρκετό καιρό στην Κέρκυρα όπου και του έγινε μεγάλη υποδοχή. Πρωτοφανής ήταν η συρροή των ακροατών τόσο από τους Ιονίους νήσους όσο και από την Ήπειρο ώστε και πάλι ο Κοσμάς δεν έμεινε ήσυχος. Αναγκάσθηκε από τον διοικητή του νησιού , που παρακινήθηκε από τους προύχοντες , να εγκαταλείψει το νησί και να περάσει στην Ήπειρο και την Αλβανία.

 Οι Εβραίοι της Ηπείρου συκοφάντησαν τον Αιτωλό ως φιλοπόλεμο και τον κατηγόρησαν στην Τουρκική διοίκηση ως οργανωτή επαναστάσεως. Προσκλήθηκε τότε στο  Βεράτιο της Αλβανίας για να απολογηθεί και καταγοήτευσε τόσο τον διοικητή ώστε αντί να καταδικασθεί του δόθηκε μικρός θρόνος όπου και ανέβηκε κηρύσσοντας τον λόγο του Θεού. Τότε  οιΕβραίοι επινόησαν άλλο μέσο για να καταδικασθεί. Προσέλαβαν μουσουλμάνο εισπράκτορα ο οποίος ανάφερε στον διοικητή ότι λιγόστευαν οι φόροι διότι ο κόσμος παρακολουθεί την διδασκαλία του Αιτωλού αντί να ασχολείται με την γεωργία. Ο διοικητής διέταξε να τον σταματήσουν αλλά ο εισπράκτορας παρερμήνευσε την διαταγή και ενέργησε κρυφά ώστε να θανατωθεί. Σκοτώθηκε τις 24 Αυγούστου 1779.

 Την μνήμη του Κοσμά σέβονταν και οι Μουσουλμάνοι. Ο διαβόητος Αλή - Πασάς των Ιωαννίνων έκτισε με δικά του έξοδα εκκλησία στο χωριό Καλκουτάση του Βεράτιου, όπου κρεμάστηκε ο Άγιος Κοσμάς, ονομάσθηκε Άγιος με απόφαση της εκκλησίας , και ζήτησε να του ετοιμάσουν αργυρή κεφαλή του Αγίου. Όταν την έφεραν μπροστά στον Αλή , αυτός τότε έψαυσε 3 φορές τα γένια του σε σημείο σεβασμού. Επειδή οι παρόντες μουσουλμάνοι δυσανασχέτησαν τους είπε ο Αλή - Πασάς : «φέρετέ μου ένα μουσουλμάνο σαν αυτόν τον χριστιανό να του φιλήσω και τα πόδια».

Η ΖΩΗ ΤΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ

Του Γ. Δ. Μεταλληνού , κοσμήτορα της Θεολ. Σχολής του Παν. Αθηνών.

    Ο Κοσμάς ο Αιτωλός, μοναχός, υπήρξε διδάσκαλος και φωτιστής του Γένους, εθνομάρτυρας και άγιος της Εκκλησίας. Καμιά προσωπικότητα των χρόνων της δουλείας δεν έχει απασχολήσει τόσο πολύ την επιστήμη, τη λογοτεχνία και τη θεολογία, όσο ο Πατροκοσμάς, όπως επικράτησε να ονομάζεται από τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Ανήκει στις φωτισμένες μορφές, που προετοίμασαν το Γένος για την παλιγγενεσία του. Η εμφάνιση του συνέπεσε με μια κρισιμότατη περίοδο της ιστορίας του δούλου Γένους. Τον 18ο αιώνα συντελείται η ανασυγκρότηση του ελληνισμού σε όλους τους τομείς. Μέσα στο προστατευτικό πλαίσιο της εθναρχούσας Εκκλησίας διατήρησε την ακεραιότητα του και μπόρεσε να επιβιώσει στους ιδιαίτερα δύσκολους 16ο και 17ο αιώνες.

Βιογραφικά

Γεννήθηκε το 1714 στο Μέγα Δένδρο (κατ' άλλους στον Ταξιάρχη), της επαρχίας Αποκούρου της Αιτωλίας. Το Μέγα Δένδρο δέχεται ως τόπο καταγωγής του ο πρώτος βιογράφος και σύγχρονος του Νικόδημος ο Αγιορείτης. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο ιεροδιδασκαλείο του Λύτσικα στη Σιγδίτσα της Παρνασσίδος και στη μονή Αγίας Παρασκευής στα Βραγγιανά των Αγράφων. Δίδαξε ως «υποδιδάσκαλος» στη Λομποτινά Ναυπακτίας και σε άλλα χωριά. Επιθυμώντας να λά6ει μιαν ανώτερη παιδεία πήγε στην Αθωνιάδα Σχολή (μονή Βατοπεδίου) γύρω στο 1750, όπου είχε δασκάλους τον Παν. Παλαμά, τον Ευγένιο Βούλγαρη και τον Νικ. Τζαρτζούλη.

Στο Άγιο Όρος επιδόθηκε στην άσκηση και τη μελέτη της Αγίας Γραφής και των εκκλησιαστικών Πατέρων. «Μελετώντας το άγιον και ιερόν Εύαγγέλιον -έλεγε στο κήρυγμα του-εύρον μέσα πολλά και διάφορα νοήματα, τα οποία είναι όλα μαργαριτάρια, διαμάντια, θησαυρός, πλούτος, χαρά, ευφροσύνη, ζωή αιώνιος». Μολονότι το περιεχόμενο της παιδείας του δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια, από το κήρυγμα του συνάγεται ότι είχε μια βαθιά εκκλησιαστική γνώση και μια επαρκή γενικότερη «θύραθεν» παιδεία. Γνώριζε καλά Ελληνικά, έμαθε ξένες γλώσσες («Εβραϊκά, Τουρκικά, Φράγκικα») και δείχνει κάποια άνεση στη χρήση και της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Άλλωστε, και μετά τη φοίτηση του στην Αθωνιάδα, ως μοναχός μπορούσε να συνεχίσει την κατάρτιση του «κατ' ιδίαν» («... έφθειρα την ζωήν μου είς την σπουδήν σαράντα πενήντα χρόνους... τα βάθη της σοφίας ήρεύνησα» -θα ομολογήσει). Το 1759 έγινε μοναχός στη μονή Φιλόθεου. Τότε άλλαξε το κοσμικό του όνομα Κώνστας με το μοναχικό Κοσμάς.

Στον χώρο της μετανοίας του φλεγόταν από τον πόθο να βοηθήσει το υπόδουλο Γένος, συμβάλλοντας στον κατά Θεόν φωτισμό του. «Άκούοντας και εγώ, αδελφοί μου -θα πει αργότερα-τούτον τον γλυκύτατον λόγον, όπου λέγει ο Χριστός μας, να φροντίζωμεν και δια τους αδελφούς μας, μ' έτρωγεν εκείνος ο λόγος μέσα είς την καρδίαν τόσους χρόνους, ωσάν το σκουλήκι, όπου τρώγει το ξύλον... Όθεν άφησα την Ιδικήν μου προκοπήν, το ιδικόν μου καλόν, και εβγήκα να περιπατώ από τόπον είς τόπον και διδάσκω τους αδελφούς μου». Και αλλού θα συμπληρώσει: «Επειδή το Γένος μας έπεσεν εις αμάθειαν, είπα: Ας χάση ο Χριστός εμένα, ένα πρόβατον, και ας κερδίση τα άλλα. Ίσως η ευσπλαγχνία του Θεού και η ευχή σας σώση και εμένα».

Στα τέλη του 1760, πιθανότατα, πήγε στην Κωνσταντινούπολη και έλαβε άδεια και ευλογία του οικουμενικού πατριάρχη Σωφρονίου Β', για να αρχίσει το ιεραποστολικό του έργο, το οποίο συνέχισε για μια περίπου εικοσαετία και το επισφράγισε με το μαρτύριο του.

Ο Κοσμάς πραγματοποίησε τέσσερεις ή κατ' άλλους τρεις περιοδείες, σε όλο τον ελλαδικό χώρο. Οι πορείες του δεν μπορούν να οριστούν με ακρίβεια. Διάφορες «ενθυμήσεις» εκκλησιαστικών βιβλίων, τοπικές παραδόσεις και οι επιστολές του βεβαιώνουν ότι περιόδευσε τα μέρη της Κωνσταντινούπολης, τη Θράκη, το Άγιο Όρος, τη Στερεά Ελλάδα, την Αχαΐα, τη Θεσσαλία, τη Μακεδονία, την Ήπειρο, τα νησιά του Αιγαίου και Ιονίου, τμήμα της Σερβίας και τη Βόρειο Ήπειρο, όπου υπήρχε ελληνικό στοιχείο. Κήρυττε σε πόλεις και χωριά, σε ορεινές και απομονωμένες περιοχές, αψηφώντας μόχθο και κινδύνους. Παρά την ηπιότητα και πατρικότητα του κηρύγματος του, που έβρισκε μεγάλη λαϊκή ανταπόκριση, δεν έλειψαν οι αντιδράσεις. Τους πλουσίους και κάθε είδους δυνατούς προκαλούσε ο λόγος του να δώσουν «το άδικον οπίσω»· πολλούς από τους κοτζαμπάσηδες ο λόγος του για δικαιοσύνη- τους Ενετούς και το επτανησιακό αρχοντολόι η ρωμαίικη παράδοση, που αυτός εκπροσωπούσε· και τέλος τους Εβραίους η μεταφορά, με ενέργειες του, του παζαριού από την Κυριακή στο Σάββατο και οι λαϊκές αντιεβραϊκές παραδόσεις, που χρησιμοποιούσε. Η επιβουλή των Εβραίων εναντίον του έγινε ο μεγαλύτερος κίνδυνος του: «Να τον παρακαλέσετε (τον Χριστό) -έλεγε-να με φυλάγη από τις παγίδες του Διαβόλου και μάλιστα των Εβραίων, όπου εξοδιάζουν χιλιάδες πουγγιά δια να με θανατώσουν». Στις 2 Μαρτίου 1779 έγραφε στον λόγιο αδελφό του Χρύσανθο: «Δέκα χιλιάδες Χριστιανοί με άγαπώσι και ένας με μισεί. Χίλιοι Τούρκοι με άγαπώσι και ένας όχι τόσον. Χιλιάδες Εβραίοι θέλουν τον θάνατον μου και ένας όχι». Οι Εβραίοι τον συκοφάντησαν ότι δήθεν ήταν όργανο της Ρωσίας και υποκινούσε επανάσταση. Ενώ κήρυσσε στο χωριό Κολικόντασι του Βερατίου, συνελήφθη με εντολή του Κουρτ πασά, στις 23 Αυγούστου 1779, και την επομένη κρεμάστηκε από δέντρο στις όχθες του ποταμού Άψος, χωρίς καμιά δίκη και καταδικαστική απόφαση. Το σώμα του γυμνώθηκε και ρίχτηκε οτον ποταμό, απ' όπου το ανέσυρε ύστερα από τρεις μέρες ο εφημέριος του χωριού και το έθαψε στον ναό του.

Η δράση

Ο Κοσμάς επέλεξε τον αποστολικό τρόπο δράσης, υπακούοντας σε εντολές και ευρύτερο σχέδιο του οικουμενικού πατριαρχείου. Η έναρξη ιεραποστολικής δράσης σχεδόν ταυτόχρονα με τον Κοσμά και από τον λόγιο ιεροκήρυκα του πατριαρχείου Δωρόθεο Βουλησμά ενισχύει αυτή την εκδοχή. Οι περιοδείες του Πατροκοσμά αποσκοπούσαν στην ενίσχυση της λαϊκής ενότητας μέσα στην εκκλησιαστική παράδοση, που ήταν και εθνική. Πρωταρχικός στόχος του ήταν η ανάσχεση των εξισλαμισμών, που είχαν πυκνωθεί τον 18ο αιώνα. Το κήρυγμα του Πατροκοσμά μπόρεσε να βρει απήχηση και συνεπώς να έχει και διάρκεια, γιατί ο Κοσμάς μπορούσε να μιλεί με τρόπο κατανοητό στον λαό, αντίθετα με άλλους λογίους ιεροκήρυκες της εποχής του. Ο λόγος του φανερώνει το λαϊκό φρόνημα του. Χρησιμοποίησε τον γλωσσικό κώδικα επικοινωνίας των λαϊκών στρωμάτων, για να μπορεί να βρει απήχηση ο λόγος του. Διάνθιζε το κήρυγμα του με ελεύθερη απόδοση αγιογραφικών και πατερικών χωρίων, με τα οποία ο λαός ήταν εξοικειωμένος στη λειτουργική ζωή του. Ο «δημοτικισμός» όμως του Πατροκοσμά δεν ήταν τεχνητός, αλλά φυσικός και αβίαστος. Δεν επεδίωκε, άλλωστε, τον εντυπωσιασμό του λαού, αλλά την πνευματική προκοπή του. Στην απλουστευμένη μορφή του λόγου του σώζεται ατόφιος ο ελληνικός γλωσσικός πλούτος, μέσα σε μια φυσική και ανεπιτήδευτη ρητορικότητα, που παρουσιάζει σε πολλά σημεία σπάνια λογοτεχνική δύναμη. Ο Πατροκοσμάς δεν κατέχεται από κάποιο γλωσσικό μονισμό. Γνωρίζει την ελληνική γλώσσα σ' όλη τη διαχρονία της. Γι' αυτό χρησιμοποιεί με άνεση διάφορες γλωσσικές μορφές, ανάλογα με τις περιστάσεις. Αρκεί να παραβάλει κανείς τη γλώσσα του κηρύγματος του με εκείνη της αλληλογραφίας του.

Η αγάπη του Κοσμά για τον λαό φανερώνεται συχνά στο κήρυγμα του. «Χρέος έχουν εκείνοι, όπου σπουδάζουν -σημειώνει-να μη τρέχουν εις αρχοντικά και αυλάς μεγάλων και να ματαιώνωσι (να χαραμίζουν) τη σπουδή τους, δια να αποκτήσουν πλούτον και αξίωμα, αλλά να διδάσκωσι μάλιστα τον κοινόν λαόν, όπου ζώσι με πολλήν απαιδευσίαν και βαρβαρότητα». Πρότυπα του σε αυτό το πλησίασμα του λαού, που επιχείρησε, είχε ασφαλώς τον Φραγκίσκο Σκούφο (1644-1697), τον Ηλία Μηνιάτη (1669-1714) και τον Βικέντιο Δαμοδό (1700-1752). Την ίδια δε παράδοση θα ακολουθήσει και ο νεώτερος του Κοσμά Νικηφόρος Θεοτόκης (1730-1800).

Το κήρυγμα του Πατροκοσμά και η διδασκαλία του αποτυπώθηκαν στις περίφημες Διδαχές του, ο οποίες δείχνουν την πατερικότητα και παραδοσιακότητά τους. Στον λιτό και ανεπιτήδευτο λόγο του ανακεφαλαιώνεται όλη η πατερική παράδοση. Το φιλολογικό πρόβλημα των Διδαχών εξέτασε εκτεταμένα ο Ι. Μενούνος στη διατριβή του. Ο λόγος του Πατροκοσμά δεν έχει μεγάλη ποικιλία. Είναι μια βασική διδασκαλία, που ο «σκελετός» της παρέμενε βασικά ο ίδιος, με ανάλογες προσαρμογές κατά τις περιστάσεις. Το θεολογικό του σχήμα είναι: δημιουργία από τον Θεό -πτώση- σωτηρία εν Χριστώ -μέθοδος οικειώσεως της εν Χριστώ σωτηρίας (λυτρωτικά μέσα της Εκκλησίας: άσκηση -μυστήρια). Ο Ι. Μενούνος διακρίνει πέντε τύπους Διδαχών (συνολικά 26 κείμενα) του Κοσμά, των τελευταίων ετών της δράσης του. Κανένα αυτόγραφο του δεν σώζεται. Τα κηρύγματα του καταγράφονταν από ακροατές του.

Ο Κοσμάς ακολουθούσε συγκεκριμένη πορεία στο κήρυγμα του. Σε κάθε τόπο έκανε μια πρώτη ομιλία το βράδυ, γιατί η μετακίνηση του γινόταν στη διάρκεια της ημέρας. Το πρωί έκανε μια δεύτερη ομιλία. Στην πρώτη μιλούσε για τη δημιουργία και την πτώση, στη δεύτερη για τη σωτηρία. Το δεύτερο βράδυ έκανε τρίτη ομιλία με θέμα την ανάσταση και την εξάπλωση της πίστης, μέχρι τη Δευτέρα Παρουσία.

Η ευρύτερη θεματική των ομιλιών του είχε στόχο την ανταπόκριση στις άμεσες ανάγκες και στους προβληματισμούς του Γένους. Θα μπορούσαν να διακριθούν εδώ τρεις άξονες:

α) Η ορθόδοξη πίστη και παράδοση

Απέβλεπε στην αναζωπύρηση του πατερικού φρονήματος, για την επανεύρεση των υπαρκτικών θεμελίων του Γένους. ΓΓ αυτό έκανε συνεχώς έκκληση στην ορθόδοξη συνείδηση του λαού: «Έμαθα -έλεγε-πώς με την χάρη του Κυρίου μας Ιησού Χρίστου και Θεού δεν είσθενε Έλληνες (δηλ. ειδωλολάτρες), δεν είσθενε ασεβείς αιρετικοί άθεοι, αλλ' είσθενε ευσεβείς ορθόδοξοι Χριστιανοί, πιστεύετε και είσθενε βαπτισμένοι εις το όνομα του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος και είσθενε τέκνα και θυγατέρες του Χριστού μας...». Η δική του (δια)φωτιστική προσπάθεια διαφοροποιούνταν ριζικά από εκείνη των δυτικόφρονων Διαφωτιστών της εποχής και επεδίωκε να προφυλάξει τον λαό από τη σύγχυση των διαφόρων προπαγανδών, που άρδευαν κατακλυσμικά τη συνείδηση του: «Όλες οι πίστες -ήταν το κήρυγμα του Πατροκοσμά-είναι ψεύτικες, κάλπικες, όλες του Διαβόλου. Τούτο εκατάλαβα αληθινόν, θείον, ούράνιον, σωστόν, τέλειον και δια λόγου μου και δια λόγου σας, πως μόνη η πίστις των ευσεβών και ορθοδόξων Χριστιανών είναι καλή και αγία...». Το κήρυγμα του, τριαδοκεντρικό οπωσδήποτε, εστιάζεται συχνά στο πρόσωπο του Χριστού, αφού το «κινδυνευόμενον και προκείμενον» ήταν η χριστιανική (ορθόδοξη) υπόσταση του Έθνους. Ο Χριστός είναι για τον Κοσμά «ό γλυκύτατος αύθέντης και δεσπότης». Χρυσοστομικές εξάρσεις στον λόγο του είναι συχνές: «Άνίσως, αδελφοί μου, και ήταν δυνατόν να ανεβώ εις τον ούρανόν, να φωνάξω μίαν φωνήν μεγάλην, να κηρύξω εις δλον τον κόσμον πώς μόνος ό Χριστός μου είναι Υιός και Λόγος του Θεού και Θεός αληθινός και ζωή των απάντων, ήθελα να το κάμω».

Το κήρυγμα του δεν ήταν άχρωμη ηθικολογία, αλλά θεολογία, πατερικό στην ουσία του και δογματικό παρά την απλότητα του. Προέβαλλε το ορθοδοξοπατερικό ήθος μέσα από τον ρεαλισμό της εν Χριστώ σωτηρίας. Ζητούσε καθαρότητα της καρδιάς, για να μπορεί να βλαστήσει ο Θείος σπόρος (πρβλ. Λουκ, η' 5 κ.εξ.) και μετοχή στα μυστήρια της Εκκλησίας. Γι' αυτό έστηνε έναν ξύλινο σταυρό (πολλοί από αυτούς έχουν σωθεί) και δίδασκε στη σκιά του, καλώντας τον λαό στα μυστήρια (ευχέλαιο, εξομολόγηση, Θεία Ευχαριστία). Από την ορθόδοξη παράδοση προχωρούσε στο ορθόδοξο ήθος, προβάλλοντας την τριάδα των αρετών: ταπείνωση, συγχωρητικότητα, αγάπη, ως θεμέλιο της εκκλησιαστικής κοινωνικότητας. Ζητούσε από τον Θεό να «φύτευση και να ρίζωση εις την καρδίαν (των ακροατών του) την εϊρήνην, την άγάπην, την όμόνοιαν, την πραότητα, την θερμήν πίστιν, την όρθήν έξομολόγησιν». Οικοδομούσε, έτσι, τον σύνδεσμο ατομικότητας και κοινωνικότητας μέσα στο εκκλησιαστικό σώμα.

β) Η γνήσια παιδεία

Ο Πατροκοσμάς υπήρξε απόστολος όχι μόνο της Ορθόδοξης πίστης, αλλά και της ελληνικής παιδείας. Σ' αυτό το σημείο δεν έλειψαν οι αντιφατικές κρίσεις και ιδεολογικές ακόμη χρήσεις των λόγων του. Την παιδεία συνδύαζε με τον φωτισμό του ανθρώπου και γι' αυτό θεωρούσε αμάρτημα την αδιαφορία απέναντι της: «Άμαρτάνετε πολύ να τα αφήνετε (=τα παιδιά) αγράμματα και τυφλά, και μη μόνον φροντίζετε να τους αφήσετε πλούτη καί υποστατικά, και μετά τον θάνατο σας να τα τρων και να τα πίνουν και να σας όπισολογοϋν (κατηγορούν; δυσφημούν;). Καλύτερα να τα αφήσετε φτωχά και γραμματισμένα, παρά πλούσια και αγράμματα». Η παιδεία όμως, που αυτός συνιστά, είναι η παιδεία του Γένους, ελληνική. Δεν τον κινεί κάποιος εθνικιστικός σωβινισμός στο αίτημα αυτό, αλλά η ιστορία του Γένους. Μιλεί για την παιδεία των Πατέρων, η οποία ως γνήσια ζήτηση της αλήθειας (φιλοσοφία) ανοίγει τον δρόμο προς το Ευαγγέλιο, τον λόγο της σωτηρίας. «Ή Εκκλησία μας -λέγει-είναι εις την έλληνικήν. Και αν δεν σπουδάσης τα Ελληνικά, δεν ημπορείς να καταλάβης εκείνα πού ομολογεί η Εκκλησία μας». Για να περιορίσει και να εξαφανίσει από τους Έλληνες τη χρήση του βλάχικου ή αρβανίτικου γλωσσικού ιδιώματος, θα φθάσει σε σημείο να δηλώσει: «Όποιος χριστιανός, άνδρας ή γυναίκα, υπόσχεται μέσα είς το σπίτι του να μη κουβεντιάζη Αρβανίτικα, ας σηκωθή επάνω να μου είπη και να πάρω όλα του τα αμαρτήματα εις τον λαιμόν μου από τον καιρόν όπου εγεννήθηκε, έως τώρα, και να βάλω όλους τους χριστιανούς να τον συγχωρέσουν...».

Η παιδεία που διέδιδε ο Πατροκοσμάς απέβλεπε στην αναγέννηση του Έθνους. Όπως έγραφε στους Παργίους, το ελληνικό σχολείο που θα ίδρυαν, έπρεπε να συντελέσει «εις την διαφύλαξιν της πίστεως και ελευθερίαν της πατρίδος». Ήταν μια παιδεία που ανταποκρινόταν στις άμεσες ανάγκες του δούλου Γένους και διαφοροποιούνταν ριζικά από εκείνη των δυτικοπλήκτων και τα «άθεα γράμματα» μερικών Διαφωτιστών. Το αυθεντικό πατερικό φρόνημα του αποτυπώνουν τα λόγια του: «Αι πολλαί Εκκλησίαι ούτε διατηρούν, ούτε ενισχύουν την πίστιν μας, όσον και όπως πρέπει, εάν οι εις Θεόν πιστεύοντες δεν είναι φωτισμένοι υπό των παλαιών και νέων Γραφών. Η πίστις μας δεν εστερεώθη από αμαθείς Αγίους, αλλά από σοφούς και πεπαιδευμένους, οίτινες και τας αγίας Γραφάς ακριβώς μας εξήγησαν και δια θεοπνεύστων λόγων αρκούντως μας εφώτισαν...». Πάνω σε παρόμοιες θέσεις του Πατροκοσμά, φαίνεται, στηρίχθηκε η άποψη ότι γκρέμισε στη Χειμάρρα εκκλησίες, για να γίνουν σχολεία. Δεν είναι όμως απίθανο, ερειπωμένες και εγκαταλελειμμένες εκκλησίες να όριζε να τις μετατρέψουν σε σχολεία. Το σχολείο όμως του Κοσμά ήταν προέκταση της Εκκλησίας: «Από το σχολείο μανθάνομεν, το κατά δύναμιν, τί είναι Θεός, τί είναι ή Αγία Τριάς, τί είναι άγγελοι, τί είναι αρχάγγελοι, τί είναι δαίμονες, τί είναι παράδεισος, τί είναι κόλασις, τί είναι αμαρτία, αρετή. Από το σχολείον μανθάνομεν τι είναι Αγία Κοινωνία, τι είναι Βάπτισμα, τι είναι το άγιον Εύχέλαιον, ο τίμιος γάμος, τι είναι ψυχή, τι είναι κορμί, τα πάντα από το σχολείον τα μανθάνομεν». Έβλεπε, συνεπώς, το σχολείο ως ναό της αληθινής γνώσης και θεοκεντρικής παιδείας. Ο διαφωτισμός του Πατροκοσμά ήταν ορθοδοξοκεντρικός. Το παιδευτικό του πρότυπο ήταν ο Θεάνθρωπος, όχι ο κατά κόσμον σοφός, αλλ' ο θεούμενος. Πλήρης η ταύτιση του με τους συγχρόνους του Κολυβάδες. Ως φωτιστής του Γένους δεν μπορεί να τοποθετηθεί δίπλα στους δυτικόφρονες, αλλά δίπλα στον Βούλγαρι και τον Νικόδημο τον Αγιορείτη. Ο ζήλος του για την παιδεία των ομοεθνών του φαίνεται από τα ίδια τα έργα του. Στον αδελφό του Χρύσανθο έγραφε (1779) ότι ίδρυσε 10 ελληνικά σχολεία και 200 για τα κοινά γράμματα (δημοτικά), στις 30 επαρχίες που είχε επισκεφθεί.

γ) Ορθόδοξη κοινωνικότητα

Ο Πατροκοσμάς απέβλεπε με το κήρυγμα του να σώσει και τα υπαρκτικά θεμέλια του Γένους στις διαστάσεις της ρωμαίικης κοινωνικότητας. Αποσκοπούσε όχι μόνο στην αναγέννηση του ανθρώπινου προσώπου, αλλά και σύνολης της κοινωνίας. Την κοινωνικότητα έβλεπε ως οριζόντια θρησκευτικότητα. Κήρυττε ισότητα και αδελφότητα όλων των ανθρώπων («από ένα άνδρα και μίαν γυναίκα εγεννήθημεν και όλοι είμεθα αδελφοί»). Δεν παρέλειπε όμως να συμπληρώνει: «Όλοι είμεθα αδελφοί, μόνον η πίστις μας χωρίζει», δείχνοντας την πατερική και εδώ θεμελίωση του. Η υπερφυλετική παναδελφοσύνη των ανθρώπων απέρρεε από τη ρωμαίικη οικουμενικότητα του φρονήματος του, που θεμελιωνόταν όχι στο όμαιμο, αλλά στο ομόπιστο, στο ομόδοξο. Παράλληλα όμως κήρυττε την ισότητα ανδρών και γυναικών και την ιερότητα του γάμου, μέσα όμως στη λειτουργική ιδιαιτερότητα των φύλων και της αποστολής τους στο κοινωνικό σώμα (ήθελε τον άνδρα «ωσάν βασιλέα» στην οικογένεια και την γυναίκα «ωσάν βεζίρη»). Συνιστούσε την πρακτική δικαιοσύνη, την αποφυγή «της αρπαγής και αδικίας» και να δίνεται «το άδικον οπίσω», σ' όποιον και αν είχε γίνει η αδικία («... όσοι αδικήσατε Χριστιανούς, ή Εβραίους, ή Τούρκους»).

Ιδιαίτερα εντυπωσιάζει το γεγονός ότι ο Πατροκοσμάς έδειχνε σημαντικό ενδιαφέρον για τη συλλογική -κοινωνική συμπεριφορά και οργάνωση, για κοινή-κοινοτική ύπαρξη και σύμπραξη: «Άμή τί είναι ή πλερωμή μου; Να καθίστετε από πέντε-δέκα να συνομιλήσετε αυτά τα θεϊα νοήματα, να τα βάλετε μέσα είς την καρδίαν σας, δια να σας προξενήσουν την ζωήν την αίώνιον». Σε κάθε τόπο, που επισκεπτόταν, συνιστούσε στη συσσωμάτωση σε αδελφότητα, για τη συλλογική δραστηριοποίηση της κοινωνικής ομάδας, στα όρια όμως μιας κοινής και εθνωφελούς στοχοθεσίας. Όριζε εκλογή των υπευθύνων με βάση δημοκρατική («με τη γνώμη όλων των χριστιανών»). Σύμφωνα με μαρτυρία του προβλεπτή της Λευκάδας, που είχε πάρει από τον κατάσκοπο του αγίου, άρχοντα Μαμωνά, ο Πατροκοσμάς απέτρεπε τους κατοίκους της Πρέβεζας να εκκλησιάζονται στις ενορίες εκείνες που δεν είχαν συσσωματωθεί σε αδελφότητα. Είναι φανερό ότι το κοινοβιακό πρότυπο του Αγιορείτη μοναχού Πατροκοσμά μεταφυτευόταν στις κοσμικές ενορίες και κοινότητες.

Την κοινωνική ενότητα στήριζε στον αλληλοσεβασμό «αρχόντων και αρχομένων». Προέτρεπε τους πιστούς να τιμούν τους ιερείς παραπάνω από τους βασιλείς και τους αγγέλους, αλλά και τους προεστούς και τους γεροντότερους, χωρίς «να καταφρονούν κανένα... ότι ο Θεός όμοια μας έχει όλους». Τις ρωμαίικες-ορθόδοξες ρίζες της κοινωνικής του θεωρίας αποκαλύπτει η θέση του για τους προεστούς: «Ό,τι χρεία τύχη της χώρας, τους προεστούς γυρεύουν και σεις κοιμάσθε ξέγνοιαστοι...». Στη συνάφεια αυτή έχει σημασία η τοποθέτηση του Πατροκοσμά απέναντι στον κατακτητή. Συνιστά στον λαό νομιμοφροσύνη, αλλ' όχι δουλικότητα: «Περιπατώ -γράφει σε κάποιον κατή-και διδάσκω τους Χριστιανούς να φυλάγουσι τας εντολάς του Θεού και να πείθωνται (υπακούουν) εις τας κατά Θεόν βασιλικάς προσταγάς» (Πράξ. ε' 29). Συνιστούσε υπακοή σε όσα «δεν αντιστέκονται στο Ευαγγέλιο».

Στη θέση του απέναντι στους Τούρκους μένει πιστός στη χαραγμένη ήδη από τον πατριάρχη Γεννάδιο Β' τον Σχολάριο τακτική. Βραχυπρόθεσμη συνεργασία και κατευνασμός του «θηρίου» και πρόκριση του Τούρκου, ως λιγότερο επικίνδυνου για την «ψυχή», από τον Φράγκο: «Και διατί δεν έφερεν ο Θεός άλλον βασιλέα, που ήταν τόσα ρηγάτα εδώ κοντά να τους το δώση, μόνον ήφερε τον Τούρκον μέσαθε από την Κόκκινην Μηλιά και του το έχάρισεν; Ήξερεν ο Θεός, πως τα άλλα ρηγάτα μας βλάπτουν εις την πίστιν, και ο Τούρκος δεν μας βλάπτει. Άσπρα (χρήματα) δώσ' του καί καβαλλίκευσέ τον από το κεφάλι...». Έδινε έτσι μιαν απάντηση στους δυτικόφρονες ενωτικούς. Δεν δίσταζε όμως, όταν έπρεπε, να αποκαλύπτει τους εχθρούς της πίστεως και του Γένους: «Ό αντίχριστος ο ένας είναι ο Πάπας και ο έτερος είναι αυτός, που είναι εις το κεφάλι μας. Χωρίς να είπω το όνομα του, το καταλαβαίνετε...».

Ο οραματισμός

Η μεγαλόπνοη δράση του Πατροκοσμά δέχθηκε πολλές ερμηνείες, αναζητήθηκαν διάφορες σκοπιμότητες και επισημάνθηκαν ανάλογοι στόχοι. Θεωρήθηκε «εθνικιστής», «κοινωνικός επαναστάτης», «δημοτικιστής» κ.ά. Οι τοποθετήσεις όμως αυτές μάλλον τον αδικούν, διότι είναι ευδιάκριτη η πατερικότητά του. Ο άγιος Κοσμάς ανήκε ολόκληρος στην ορθόδοξη πατερική παράδοση, είχε ευρύ πατερικό πνεύμα και οι στόχοι και τα μέσα του καθορίζονταν από τη ζωή και πράξη της Εκκλησίας. Απέβλεπε στον αναβαπτισμό του Έθνους στην πατερική παράδοση, όπως αυτή σώζεται στην πραγματικότητα της Εκκλησίας. Οραματιζόταν μια ελληνική κοινωνία «κατοικία του Θεού, κατοικία των αγγέλων». Τίποτε λιγότερο, δηλαδή, ή περισσότερο από ό,τι ο ιερός Χρυσόστομος, όταν έλεγε: «γήν ούρανόν ποιήσωμεν». Το κήρυγμα του, προϋποθέτοντας την ακαταστασία των καιρών, οδηγούσε σε μια χριστοκεντρική κοινωνία, σε μια αταξική αδελφοποιία, μέσα στην ελευθερία και τη δικαιοσύνη: «Να ζήσουν (οι άνθρωποι) -έλεγε-και εδώ καλά, ειρηνικά και αγαπημένα, και μετά να πηγαίνουν εις τον παράδεισον να χαίρωνται πάντοτε». Έξω από κάθε ουτοπία, κινούνταν στον πνευματοκρατικό ρεαλισμό της Ορθοδοξίας, στα όρια του -υπαρκτού Χριστιανισμού», όπως σώζεται στη μοναστική αδελφότητα-ενορία. Αδιανόητη ήταν γι' αυτόν μια Ελλάδα χωρίς Χριστό, χωρίς Ορθοδοξία. Η φιλοπατρία του διεπόταν από τη διπολικότητα πρόσκαιρου - αιωνίου, με έμφαση βέβαια στο δεύτερο:

α) «Ή πατρίδα μου η ψεύτικη, η γήινη και ματαία, είναι από του Αγίου Άρτης και από την έπαρχίαν Άπόκουρον». Αλλά συμπλήρωνε:

β) «Ήμεϊς, Χριστιανοί μου, δεν έχομεν εδώ πατρίδα (Εβρ. ιγ' 14). Δια τούτο και ό Θεός μας έβαλε τον νουν εις το επάνω μέρος, δια να στοχαζώμασθε πάντοτε την ούράνιον βασιλείαν, την αληθινήν πατρίδα μας».

Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο πρέπει να ιδωθεί και η εθνική του προσδοκία, η οποία δεν πρέπει να χωριστεί από τη ρωμαίικη οικουμενικότητα, που, όπως στους Κολυβάδες, σωζόταν και στον Πατροκοσμά. Μιλούσε για το ρωμαίικο («αυτό μια μέρα θα γίνη ρωμαίικο»). Η ανάσταση του Γένους προσανατολιζόταν στην Πόλη και την Ελληνορθόδοξη αυτοκρατορία της Ρωμανίας. Αυτή την αποκατάσταση του Γένους υπαινίσσονταν και οι σπουδαίες προφητείες του. Με υπονοούμενα και συμβολικές φράσεις, εξάλλου, προσπαθούσε να εμπνεύσει στις ψυχές των υποδούλων τον πόθο της παλιγγενεσίας και να συντηρήσει την ελπίδα για την έλευση του «ποθούμενου». Και ως μόνο μέσο γι' αυτή την ενδυνάμωση της συλλογικής συνείδησης θεωρούσε την εμμονή στην πίστη: «Το κορμί σας ας το καύσουν, ας το τηγανίσουν· τα πράγματα σας ας τα πάρουν, μη σας μέλλει. Δώσατε τα. Δεν είναι δικά σας. Ψυχή και Χριστός σας χρειάζονται. Αυτά τα δύο όλος ο κόσμος να πέση δεν ημπορεί να σας τα πάρη, εκτός και τα δώσετε με το θέλημα σας. Αυτά τα δύο να τα φυλάττετε, να μη τα χάσετε». Μετά τις αποτυχίες των ρωσοτουρκικών συγκρούσεων (1774 κ.ε.) πρέπει να συνειδητοποίησε ο Κοσμάς την ανάγκη της εσωτερικής σποράς μέσα στη λαϊκή ψυχή, ώστε να βρει μόνη της τον δρόμο της ελευθερίας, με την αναζωπύρηση της αυτοσυνειδησίας της.

Η απήχηση

Το κήρυγμα του Πατροκοσμά είχε τεράστια απήχηση στον λαό. Σε κάθε τόπο, που επισκεπτόταν, προκαλούσε σεισμό στις συνειδήσεις, συνοδευόμενο από μετάνοια. Εχθροί συμφιλιώνονταν, κλέπτες επέστρεφαν τα κλοπιμαία, ληστές μεταβάλλονταν, πλούσιες γυναίκες πρόσφεραν τα χρυσάφια τους για έργα φιλανθρωπίας κ.λπ. Κατά τον βιογράφο του Νικόδημο μοίρασε συνολικά «υπέρ τα πεντακόσιας χιλιάδας σταυρούδια». Τις ομιλίες του παρακολουθούσαν χιλιάδες (τουλάχιστον 6.000 ήταν οι ακροατές του στο χωριό Μαύρο Μανδήλι κοντά στην Πρέβεζα κατά τον κατάσκοπο του Μαμωνά). Ακόμη και σήμερα όλη η βορειοδυτική Ελλάδα διατηρεί τη μνήμη της παρουσίας του. Σε πολλά μέρη της Θεσσαλίας, της Μακεδονίας, των Αγράφων και της Στερεάς άρχιζε η επανάσταση με το δίστιχο: «Βοήθα μας, άγιε Γιώργη, και συ άγιε Κοσμά / να πάρουμε την Πόλη και την Αγιά-Σοφιά». Ιδιαίτερη εκτίμηση έτρεφε για τον άγιο ο διαβόητος Αλή πασάς των Ιωαννίνων, του οποίου το μέλλον είχε προφητεύσει ο Κοσμάς. Γι' αυτό και ανήγειρε μεγαλοπρεπή ναό στον τόπο της ταφής του αγίου. Διέταξε ακόμη να κατασκευάσουν αργυρά θήκη για την κάρα του, την οποία πολλές φορές έφερε στα Γιάννινα, για να την προσκυνήσει. Όταν κάποιοι τον χλεύασαν για την πράξη του αυτή, απάντησε με οργή: «Φέρετε μου ένα μουσουλμάνο σαν κι αυτόν τον Χριστιανό και να του φιλήσω και τα πόδια».

Ο Πατροκοσμάς είχε και το χάρισμα της θαυματουργίας, ευρύτατα γνωστό στον λαό, που είχε, έτσι, τη βεβαίωση του αγιοπνευματικού φωτισμού του. Δείγματα της αγιότητας του ήταν και οι προφητείες του, πολλές από τις οποίες βρήκαν την πραγμάτωση τους. Έλεγε λ.χ. «το ποθούμενο θα γίνη στην τρίτη γενεά. Θα τδ δουν τα εγγόνια σας». Πράγματι, η γενεά του 1821 ήταν η τρίτη από την εποχή του Κοσμά. «Πότε θαρθή το ποθούμενο;» -τον ρώτησαν στα Τσαραπλανά της Ηπείρου. «Όταν ενωθούν αυτά», απάντησε, δείχνοντας δύο μικρά δένδρα, τα οποία πράγματι μεγάλωσαν και ενώθηκαν το 1912. Ο λαός τον τιμούσε γι' αυτό ως άγιο ήδη πριν από το μαρτύριο του, μετά το οποίο του αποδίδονταν τιμές μάρτυρα της πίστεως. Αυτή την πράξη έλαβε υπ' όψιν το οικουμενικό πατριαρχείο, το οποίο με πράξη του τον κατέταξε μεταξύ των αγίων της Εκκλησίας, στις 20 Απριλίου 1961, υπογραμμίζοντας, ότι «άπασαν την πατρώαν γήν διέδραμε, κηρύττων ιεραποστολικώς τον λόγον του θεού, σχολεία πολλαχοϋ ιδρύων, ασθενούντας θεραπεύων, την άγίαν αυτού έκκλησίαν κρατύνων, τύπον δ' εαυτόν ταπεινώσεως, αύταπαρνήσεως, αρετής και εγκράτειας άναδείξας, έως ου και τον μαρτυρικόν ύπέμεινε θάνατον». Η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου, μέρα του μαρτυρίου του.

Ο άγιος Κοσμάς ονομάστηκε «ο μεγαλύτερος μετά την άλωση Έλληνας» και πατέρας του νεοελληνικού Έθνους. Ίσως θα πρέπει να προστεθεί ότι υπήρξε πρότυπο νεοελληνικού ήθους και αναστηλωτής του αυθεντικού ελληνορθόδοξου ιδεώδους.

«Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός» Έκδοση τόμου για τον βίο και το έργο του

Διακόσια τριάντα χρόνια συμπληρώθηκαν πέρισυ από την κοίμηση του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού. Η Ιερά Μητρόπολίς μας τιμώντας τη μνήμη του Αγίου και προστάτη της, εξέδωσε έναν πολυτελή τόμο με κείμενα για τον βίο, τη δράση, τη διδασκαλία, τις προφητείες αλλά και τη συμβολή του στην προσπάθεια του γένους να αποτινάξει τον τουρκικό ζυγό.

Στις 280 σελίδες αυτού του τόμου, συγκεντρώνονται κείμενα που κατά καιρούς έχουν δημοσιευθεί στο περιοδικό της Μητροπόλεώς μας, σε παλαιότερες περιόδους αλλά και στην πρόσφατη, καθώς και αποσπάσματα από σημαντικά βιβλία για τον Άγιο.

Ανάμεσα στους συγγραφείς των κειμένων είναι ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης πρώτος βιογράφος του Αγίου, οι μακαριστοί Μητροπολίτες Δρυϊνουπόλεως Σεβαστιανός και Εδέσσης Καλλίνικος, ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. Αναστάσιος, οι Μητροπολίτες πρ. Φλωρίνης κ. Αυγουστίνος Καντιώτης, Αιτωλίας και Ακαρνανίας κ. Κοσμάς, Εδέσσης, Πέλλης και Αλμωπίας κ. Ιωήλ, γνωστοί συγγραφείς και μελετητές όπως η μοναχή Ευθυμία ο Θανάσης Πετσάλης- Διομήδης, ο Κώστας Σαρδελής, ο Π.Β. Πάχος, ο Φάνης Μιχαλόπουλος, ο Κωνσταντίνος Χολέβας, ο Γρηγόριος Κωσταράς, κ.α.

Ξεχωριστή σημασία έχει το κείμενο του Αρχιμ. κυρού Σωφρονίου Παπακυριακού ο οποίος πρώτος μελέτησε τον βίο του Αγίου, καθώς και το κείμενο του καθηγητή Κ. Σ. Κώνστα που αναφέρεται στη μελέτη αυτή.

Ο τόμος κλείνει με την καταγραφή των εκδηλώσεων που έγιναν για την υποδοχή αποτμήματος του Ιερού Λειψάνου του Αγίου στην Ιερά Μονή Αγίου Κοσμά Μεγαδένδρου Θέρμου, στην γενέτειρά του, το οποίο προσεκόμισε στην τοπική Εκκλησία ο Μακαριώτατος Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας κ. Αναστάσιος.

Με το έκδοση του τόμου αυτού συνοψίζεται το διαχρονικό ενδιαφέρον της Μητροπόλεώς μας για το βίο και το έργο του Αγίου ενδόξου ιερομάρτυρος και ισαποστόλου Κοσμά του Αιτωλού.

Ο πιο σημαντικός, ωστόσο, στόχος της εκδόσεως, όπως τον επισημαίνει ο ποιμενάρχης μας κ. Κοσμάς στον πρόλογό του είναι να προβληματιστούμε και να παραδειγματιστούμε από το παράδειγμα του Αγίου στους δύσκολους καιρούς μας.

Ανάμεσα σε άλλα ο Σεβασμιώτατος επισημαίνει: «Πιστεύουμε ότι το αγιασμένο, το καθαρό, το αφυπνιστικό, το φωτισμένο μήνυμα του Αγίου Κοσμά, είναι λίαν σύγχρονο σήμερα για να αναχαιτίση τους νεοέλληνας από το μεγάλο μας ολίσθημα. Ποτέ δεν θέλουμε η Πατρίδα μας και μάλιστα η νεότης, να γίνη σκλάβα στην τυραννική εξουσία των σύγχρονων εχθρών της.

Γι’ αυτό στο παρόν βιβλίο, επιλέξαμε και τοποθετήσαμε ωρισμένα κείμενα, που αναλύουν και προσφέρουν το μήνυμα του Αγίου Κοσμά περισσότερο καταληπτό.

Οι αναγνώστες των κειμένων θα μελετήσουν τη φωνή του Αγίου μας, θα γνωρίσουν την αγάπη του για ορθόδοξο πίστη, για πατρίδα, για οικογένεια. Θα μάθουν την ιερότητά τους, θα αναβαθμιστούν στη φλόγα και την αγάπη του Αγίου Κοσμά, θα διατηρήσουν τις ρίζες τους, θα αντισταθούν στην αλλοτρίωση. Αυτός είναι ο πόθος μας, η επιθυμία μας, η προσδοκία μας».

ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ ΤΟΥ ΑΙΤΩΛΟΥ

Από το βιβλίο "Κοσμάς ο Αιτωλός" του Μητροπολίτη Φλωρίνης Αυγ. Καντιώτη, εκδ. Ορθοδόξου Ιεραποστολικής Αδελφότητας "Ο Σταυρός"

 1. "Αυτό μια μέρα θα γίνει Ρωμαίικο και καλότυχος όποιος ζήσει σε κείνο το βασίλειο."

(Συνήθιζε να λέγει εις διάφορα μέρη της υποδούλου Ελλάδος, τα οποία μετά ταύτα απηλευθερώθησαν)

2. "Ω ευλογημένο βουνό, πόσες ψυχές γυναικόπαιδα θα σώσεις όταν έλθουν τα χαλεπά χρόνια ! "

(Είπε την προφητείαν αυτήν εν Σιατίστη και αλλαχού αντικρύζων τα βουνά, τα οποία κατά τούς χρόνους της Ελληνικής Επαναστάσεως έγιναν κρησφύγετα των γυναικοπαίδων).

3. "Καλότυχοι σεις, οι οποίοι ευρέθητε εδώ πάνω εις τα ψηλά βουνά, διότι αυτά θα σας φυλάξουν από πολλά δεινά. Θα ακούτε και δεν θα βλέπετε τον κίνδυνο. Τρεις ώρες ή τρεις μέρες θα υποφέρετε."

(Ελέχθη εις την περιφέρειαν Σιατίστης)

4. "Το ποθούμενο θα γίνει στην τρίτη γενεά. Θα το ιδούν τα εγγόνια σας. "

(Ελέχθη εν Χειμάρρα - Η σπουδαιοτάτη αύτη προφητεία του Αγίου, η οποία έτρεφε την γλυκυτέραν ελπίδα του υποδούλου Γένους, έλαβε καταπληκτικήν επαλήθευσιν. Διότι οι χρόνοι της απελευθερώσεως του Έθνους είναι πράγματι η τρίτη γενεά από των χρόνων που προεφήτευσεν αυτήν ο Άγιος, καθόσον, ως γνωστόν, εκάστη γενεά υπολογίζεται εις 25 έτη)

5. "Θάρθη καιρός να σας πάρουν οι εχθροί σας και τη στάχτη από τη φωτιά, αλλά σεις να μην αλλάξετε την πίστη σας, όπως θα κάμνουν οι άλλοι. "

(Ελέχθη εν Σιατίστη)

6. Σας λυπάμαι για την περηφάνια, όπου έχετε. Το ποδάρι μου εδώ δεν θα ξαναπατήσει. Και εάν δεν αφήσετε αυτά τα πράγματα που κάνετε, την αυθαιρεσία και ληστεία, θα καταστραφείτε. Σε κείνο το κλαρί, που κρεμάτε τα σπαθιά σας, θαρθή μια μέρα που θα κρεμάσουν οι γύφτοι τα όργανά τους. "

(Ελέχθη εις το χωρίον Άγιος Δονάτος Σουλίου)

7. "Θάρθουν οι κόκκινοι σκούφοι κι ύστερα οι Άγγλοι επί 54 χρόνια, και κατόπιν θα γίνει Ρωμαίϊκο."

(Ελέχθη εν Κεφαλληνία περί της απελευθερώσεως της Επτανήσου - "Κόκκινοι σκούφοι" ονομάζονται οι Γάλλοι στρατιώται ως εκ του χρώματος των καλυμμάτων της κεφαλής κατά τούς ναπολεοντείους χρόνους. Η προφητεία αύτη εύρε καταπληκτικήν εκπλήρωσιν. Διότι μετά τούς Ενετούς εις την Επτάνησον εγκατεστάθησαν οι Γάλλοι, και μετά την αναχώρησιν τούτων ήλθον οι 'Aγγλοι, των οποίων η παραμονή διήρκεσε 54 έτη, δηλαδή όσα και προεφήτευσεν ο 'Aγιος. Το 1810 κατέλαβον ουσιαστικώς οι 'Aγγλοι την Επτάνησον (εκτός της Κερκύρας, η οποία παρεδόθη το 1815 εις τον Κάμπελλ), και το 1864 παρέδωκαν αυτήν εις την Ελλάδα.)

8. "Τα όρια του Ρωμαίικου θάνε η Βωβούσα (ο ποταμός Αώος) ".

(Ελέχθη εν Παλαιά 'Aρτη)

9. "Εκείθε θάρθη το Ρωμαίικο".

(Την προφητείαν ταύτην είπεν ο 'Aγιος εν Πρεβέζη δεικνύων το μέρος της Στερεάς, από το οποίον θα προήρχετο ο στρατός της ελευθερίας. Η προφητεία επραγματοποιήθη το 1912).

10. "Τα βάσανα είναι ακόμη πολλά. Θυμηθείτε τα λόγια μου · προσεύχεστε, ενεργείτε και υπομένετε στερεά. Έως ότου να κλείσει αυτή η πληγή του πλατάνου, το χωριό σας θάνε σκλαβωμένο και δυστυχισμένο".

(Ελέχθη εις Τσαραπλανά, το σημερινόν Βασιλικόν της Ηπείρου. Η πληγή του πλατάνου έκλεισε το 1912, έτος απελευθερώσεως της Ηπείρου)

11. "Πότε θαρθή το ποθούμενον; " ηρώτησαν τον 'Aγιον εις Τσαραπλανά της Ηπείρου. "Όταν σμίξουν αυτά", απήντησεν ο 'Aγιος δεικνύων δύο δενδρύλλια.

(Τα δενδρύλλια εμεγάλωσαν, επάχυναν και έσμιξαν το 1912)

12. "Το ποθούμενον θα έρθει όταν θαρθούν δύο πασχαλιές μαζί".

(Πράγματι το 1912 αι εορταί Ευαγγελισμού και Πάσχα συνέπεσαν)

13. "'Aμα κλείσει το δένδρον και κλεισθεί μέσα το παλούκι, τότε θα έλθει το ποθούμενον. Θα γίνει κάποιο σημάδι και να μη φοβηθήτε. Να πηγαίνετε βασίλεμα ηλιού σ' εκείνα τα βουνά (της Ομάλιας και της Μερόπης), όπου θα γλιτώσουν πολλές ψυχές. Μαζί σας μη πάρετε τίποτε, μόνον τις ψυχές σας να γλιτώσετε. Και δεν θα βαστάξει το κακό περισσότερο από 24 ώρες".

14. "Τα χωριά του κάμπου θα πάθουν χαλάστρα, ενώ στις ποδιές του Κισσάβου θα κοιμηθούν σκλάβοι και θα ξυπνήσουν ελεύθεροι".

(Ελέχθη εν Λαρίση)

15. "Αν το κυπαρίσσι αυτό ξεραθεί από την κορυφή, η Ελλάς θα ελευθερωθεί· αν ξεραθεί από κάτω, δεν θα ελευθερωθεί".

(Ελέχθη εν Ζελενίτσα (Πρασιά) της Ευρυτανίας)

16. "Με δυσκολία θάρθη"

(Εννοείται το ποθούμενον)

17. "Όταν θα ιδείτε το χιλιάρμενο στην Άσπρη Θάλασσα, τότε θάρθη".

18. "Όταν θα ιδείτε το χιλιάρμενο στα ελληνικά νερά, τότε θάρθη".

19. "Όταν θα ιδείτε το χιλιάρμενο στα ελληνικά ύδατα, τότε θα λυθεί το ζήτημα της Πόλης"

20. "Θάρθη ξαφνικά. Να έχετε ένα σακούλι σιτάρι κρεμασμένο στη θύρα. Αυτό θα σας εμποδίσει φεύγοντας. Μη το αφήσετε. Να το πάρετε μαζί σας, για να φάνε τα παιδιά σας".

21. Στην Αυλώνα θα γίνει χαλασμός. Θα έλθουν στρατεύματα να ελευθερώσουν τον τόπο".

22. "Στο Μπουκορμέ θα χυθεί πολύ αίμα".

23. "Όταν ακούετε ότι ο πόλεμος άρχισε, τότε κοντά είναι".

24. "Όσα χωριά είναι κοντά σε δρόμο πολλά θα τραβήξουν".

25. "Η Δρόπολις θα πάθη, διότι ο τόπος είναι γυμνός".

26. "Η Δρόπολις θα είναι γεμάτη στρατεύματα".

27. "Θα χαθεί η σοδιά της χρονιάς από την εύφορη Δρόπολι και - μάνα μου ! - αίμα πολύ που έχει να χυθεί".

28. "Λάκκοι και βράχοι στη Δρόπολι θα είναι γεμάτοι φεύγοντας".

(Εις το αλβανικόν χειρόγραφον, η προφητεία αύτη έχει ως εξής: "Τα βουνά, οι χαράδρες και οι κάμποι της Δρόπολης θα γεμίσουν προσφυγιά").

29. "Εις τα χωριά Πέπελη σεις άδικα θα φοβάσθε· τίποτε δεν θα πάθετε. Μόνον τα παιδιά σας που θα είναι στους δρόμους τα κλαίτε".

30. "Οι αντίχριστοι θα φύγουν, αλλά θάρθουν πάλι· έπειτα θα τούς κυνηγήσετε έως την Κόκκινη Μηλιά".

31. "Θαρθή όταν έρθουν δυο καλοκαίρια και δυο πασχαλιές μαζί".

32. "Ξένος στρατός θα έλθει, Χριστό θα πιστεύει, γλώσσα δεν θα ξέρη ... ".

33. "Θαρθή και μια φορά ασκέρι ξένο που το Χριστό θα πιστεύει. Αλλά σεις δεν θα το ξέρετε".

34. "Με άλλους θα κοιμηθείτε και με άλλους θα ξημερώσετε".

35. "Θα ιδείτε τρεις φαμίλιες σ’ ένα σπίτι".

36. "Εσείς θα πάτε να κατοικήσετε αλλού και άλλοι θάρθουν να κατοικήσουν σε σας".

37. "Θα ιδείτε 40 άλογα να τα δένουν σε ένα παλούκι".

38. "Πολλοί θα χάνονται από την πείνα".

39. "Οι πλούσιοι τα γίνουν πτωχοί και οι πτωχοί θα πεθάνουν".

40. "Μια χούφτα μάλαμα μια χούφτα αλεύρι".

41. " Θα έρθει καιρός που οι Ρωμιοί θα τρώγονται αναμεταξύ τους. Εγώ συστήνω ομόνοιαν και αγάπην".

42. "Θα ιδείτε και τακτικό στρατό, θα ιδείτε και ρέμπελο (αντάρτικο)· από αυτούς πολλά θα υποφέρετε".

43. "Θα σας ζητήσουν τα ντουφέκια· να έχετε διπλά· να δώσετε το ένα και να κρατήσετε το άλλο. Ένα ντουφέκι 100 ψυχές θα γλιτώσει".

44. "Θα έρθει καιρός που θα διευθύνουν τον κόσμο τα άλαλα και τα μπάλαλα".

("Τα άλαλα και τα μπάλαλα" - Εννοεί τα άψυχα μηχανήματα των διαφόρων εφευρέσεων. Αυτά αντικατέστησαν και ολονέν αντικαθιστούν τας εργατικάς χείρας και κυριαρχούν εις την ζωήν των ανθρώπων, ως νεώτερα είδωλα προσκυνούμενα υπό του υλόφρονος κόσμου.)

45. "Η αιτία του γενικού πολέμου θα είναι από τη Δαλματία".

46. "Η αιτία του γενικού πολέμου θάρθη από τη Δαλματία. Πρώτα θα διαμελιστεί η Αυστρία και ύστερα η Τουρκία".

47. "Ο χαλασμός θα γίνει από ένα κασσιδιάρη".

(Η προφητεία εις το αλβανικόν χειρόγραφον φέρεται ως εξής: "Ο χαλασμός θάρθη από τυφλό και κασσιδιάρη")

48. "Θα προσπαθούν να το λύσουν με την πέννα, μα δεν θα μπορούν. 99 φορές με τον πόλεμο και μια με την πέννα".

49. "Αν βρεθούν 3 δυνάμεις σύμφωνες, τίποτε δεν θα πάθετε".

50. "Αν το ζήτημα λυθεί με τον πόλεμο, θα πάθετε πολλές καταστροφές· σε τρεις χώρες μια θα μείνει... "

51. "Θα έρθει καιρός που δεν θα ακούτε (=μαθαίνετε) τίποτε".

52. "Ότι σας ζητούν, να δίνετε· ψυχές μόνον να γλιτώνετε".

53. "Αν βρίσκουν στο δρόμο ασήμι, δεν θα σκύβουν να το πάρουν. Για ένα όμως αστάχυ θα σκοτώνονται ποίος να το πρωτοπάρει... ".

54. "Το κακό θα σας έρθει από τούς διαβασμένους".

55. "΄Η τρεις μέρες ή τρεις μήνες ή τρία χρόνια θα βαστάξει".

56. "Θάρθη καιρός που δεν θα υπάρχει αυτή η αρμονία που είναι σήμερα μεταξύ λαού και κλήρου".

57. "Οι κληρικοί θα γίνουν οι χειρότεροι και οι ασεβέστεροι των όλων".

58. "Στην Πόλι θα χυθεί αίμα που τριχρονίτικο δαμάλι θα πλέξη (=πλεύση) ".

59. "Καλότυχος όποιος ζήσει μετά το γενικό πόλεμο. Θα τρώγει με ασημένιο κουτάλι... ".

60. "Μετά το γενικό πόλεμο θα ζήση ο λύκος με τ’ αρνί".

61. "Θάρθη πρώτα ένα ψευτορωμαίϊκο· να μη το πιστέψετε· θα φύγει πίσω".

62. "Θα μαζωχτή το χιλιάρμενο στο Σκάλωμα ('Aγιοι Σαράντα) και θάρθουν κοκκινογέλεκοι, να πολεμήσουν για σας".

63. "Οι Τούρκοι θα φύγουν, αλλά θα ξανάρθουν πάλι και θα φθάσουν ως τα Εξαμίλια. Στο τέλος θα τούς διώξουν εις την Κόκκινη Μηλιά. Από τούς Τούρκους το 1/3 θα σκοτωθεί, το άλλο τρίτο θα βαπτισθεί και μονάχα το 1/3 θα πάει στην Κόκκινη Μηλιά".

("Κόκκινη Μηλιά". Τοποθεσία, την οποίαν η φαντασία των υποδούλων Ελλήνων έθετεν εις τα βάθη της Μ. Ασίας).

64. "Τόσα πολλά θα γίνουν, που οι μανάδες θα γεννήσουν πρόωρα από το φόβο τους".

65. "Ζώα δεν θα μείνουν· θα τα φάνε. Φάτε και σεις μαζί μ΄ αυτούς. Στα Τζουμέρκα θα πάρετε σπόρο".

(Εις το αλβανικόν χειρόγραφον διαβάζομεν: "Άλογα δεν θα μείνουν. Θα πάτε και σεις μαζί μ’ αυτά. Από τα Τζουμέρκα θα ξαναπιάσετε τη ράτσα τους")

66. "'Σπίτια μεγάλα μη κάμνετε. Λιάσες να κάμνετε να μη σας έρχονται μέσα".

67. "Θα σας επιβάλουν μεγάλο και δυσβάστακτο φόρο, αλλά δεν θα προφθάσουν".

68. "Θα βάλουν φόρο στις κότες και στα παράθυρα".

69. "Θα ζητήσουν να σας πάρουν και στρατιώτες. Δεν θα προφθάσουν όμως".

70. "Οι Τούρκοι θα μάθουν το μυστικό 3 μέρες γρηγορότερα από τούς Χριστιανούς".

(Το αλβανικόν χειρόγραφον έχει την προφητείαν ως εξής: "Οι Τούρκοι θα το καταλάβουν τρεις ημέρες γρηγορότερα από τούς Χριστιανούς")

71. "Όταν ακούσετε ότι ο πόλεμος πιάστηκε από κάτω, τότε κοντά θα είναι".

72. "Αν ο πόλεμος πιαστεί από κάτω, λίγα θα πάθετε· αν πιαστεί από πάνω, θα καταστραφείτε".

73. "Οι βράχοι και οι λάκκοι θα είναι γεμάτοι κόσμο".

74. "Θάρθη ξαφνικά· ή το βόιδι στο χωράφι ή το άλογο στ΄ αλώνι".

75. "Λυπηρόν είναι να σας το ειπώ· σήμερον, αύριον καρτερούμεν δίψες, πείνες μεγάλες που να δίδωμεν χιλιάδες φλουριά και να μην ευρίσκωμεν ολίγον ψωμί".

76. "Μετά τον πόλεμο οι άνθρωποι θα τρέχουν μισή ώρα δρόμο, για να βρίσκουν άνθρωπο και να τον κάμουν αδελφό".

77. "Αμπέλια μη φυτεύετε, διότι θα χαλάσουν καθώς εκείνα στη Δρυϊνούπολι".

78. "Θα γίνει ένα χαρτοβασίλειο, που θα έχει μέγα μέλλον στην Ανατολή".

79. "Ο κόσμος τόσον θα πτωχεύσει, που θα ζώνεται με κληματσίδες".

80. "Η αιτία θα έλθει από τα Δελειατά".

81. "Η Γαλλία θα ελευθερώσει πολλά ελληνικά μέρη και ιδίως οι Ιταλοί".

82. "Η Γαλλία θα λευτερώσει την Ελλάδα, την Ήπειρο η Ιταλία".

83. "Από τρία μπουγάζια στενά, Κρά, Κράψη και Μουζίνα, θα περνούν πολλά στρατεύματα για την Πόλι. Καλόν είναι τα γυναικόπαιδα να βγουν στα βουνά. Θα σας ρωτούν αν είναι μακριά η Πόλι· εσείς να μη λέτε την αλήθεια, διότι θα σας κακοποιήσουν. Ο στρατός αυτός δεν θα φθάσει στην Πόλι, στη μέση του δρόμου θα μάθη ότι ο πόλεμος τελείωσε".

84. "Θα έρθει καιρός, που θα φέρει γύρες ο διάβολος με το κολοκύθι του".

85. "Θα βλέπετε να πηγαίνουν άλλοι επάνω και άλλοι κάτω".

86. "Η λευτεριά θαρθή από κάτω από όπου χύνονται τα νερά".

87. "Από πάνω και από τη σκάλα χαλασμό μη περιμένετε".

88. "Ένα ψωμί θα χαθεί το μισό, και ένα ολόκληρο".

89. "Θα έρθει καιρός που μια γυναίκα θα διώχνει δέκα Τούρκους με τη ρόκα".

90. "Τον Πάπαν να καταράσθε, διότι αυτός θα είναι η αιτία".

91. "Ο χαλασμός στον τόπο θα γίνει από ένα όνομα αξιωματούχου ... (δυσανάγνωστον) ".

92. "Πολλά χωριά θα καταστραφούν, οι τρεις χώρες θα γίνουν μία".

93. "Να έχετε τρεις θύρες· αν σας πιάσουν τη μια, να φύγετε από την άλλη".

94. "Πίσω από τη μια θύρα να κρυφθεί κανείς, γλιτώνει· θα είναι βιαστικό".

95. "Να παρακαλείται να είναι μέρα και όχι νύκτα, καλοκαίρι και όχι χειμώνας".

96. "Οι άνθρωποι θα μείνουν πτωχοί, γιατί δεν θάχουν αγάπη στα δένδρα".

97. "Οι άνθρωποι θα μείνουν πτωχοί, γιατί θα γίνουν τεμπέληδες".

98. "Από ψηλά, μέσα από το λιμάνι θάρθη ο χαλασμός".

99. "Θα σας ρίξουν παρά πολύ· θα σας ζητήσουν να τον πάρουν πίσω, αλλά δεν θα μπορέσουν".

100. "Εσείς θα σώσετε άλλους και οι άλλοι εσάς".

101. "Εσείς θα φύγετε απ’ τ’ αριστερά βουνά· από τη δεξιά μεριά όχι· από τις σπηλιές μη φοβάστε".

102. "Θαρθή ξαφνικά· τ΄ άλογα θ΄ απομείνουν ζεμένα στις δουλειές τους και σεις θα φύγετε".

103. "Θάνε όγδοος αιώνας που θα γίνουν αυτά".

104. "Να κρυφθείτε ή κοντά στην πόρτα ή κοντά στην πλάκα, αν είναι βιαστικό και γρήγορο".

105. "Πολλά θα συμβούν. Οι πολιτείες θα καταντήσουν σαν μπαράγκες".

106. "Θαρθή καιρός που θα βγει ο καταραμένος δαίμονας από το καυκί του".

107. "Θαρθή μια φορά ένας ψευτοπροφήτης· μη τον πιστέψετε και μη τον χαρείτε. Πάλι θα φύγει και δεν θα μεταγυρίσει".

108. "Θάρθη καιρός που οι χριστιανοί θα ξεσηκωθούν ο ένας κατά του άλλου".

109. "Νάχετε το σταυρό στο μέτωπο, για να σας γνωρίσουν ότι είσθε χριστιανοί".

110. "Δεν θα φθάσει ο στρατός στην Πόλι· στη μέση του δρόμου θάρθη το μαντάτο, ότι έφθασε το ποθούμενο".

111. "Πήγαινε και στο δρόμο θ΄ ανταμειφθείς".

(Ελέχθη εν Δερβιστάνη περί τίνος, όστις ειρωνεύθη τον Άγιον. Ούτος μετ’ ολίγον ετραυματίσθη καθ’ οδόν υπό τινός εχθρού του)

112. "Ειπέ εις τα είδωλα εκείνα να μην έρθουν εδώ, αλλά να γυρίσουν εις τα οπίσω".

(Καθώς ο Άγιος εδίδασκεν εις Άσσον της Κεφαλληνίας, διέκοψε μίαν στιγμήν το κήρυγμά του και απέστειλεν ένα ακροατήν του εις την οικίαν του άρχοντος του τόπου ειπών τούς λόγους τούτους. Ούτος απελθών εύρε 4 κυρίας της αριστοκρατίας ασέμνως ενδεδυμένας, αί οποίαι ήσαν έτοιμοι να έλθουν και παρακολουθήσουν το κήρυγμα του Αγίου)

113. "Φτιάνετε σπίτια τορνευτά και δεν πρόκειται να κατοικήσετε σ΄ αυτά".

(Είπε τούς λόγους τούτους ο Άγιος εις Άσσον της Κεφαλληνίας, όταν μίαν ημέραν διήρχετο πρό μιάς νεοκτίστου οικίας. Μετ’ ολίγον όλοι οι ιδιοκτήται απέθανον πλην μιας μοναχής).

114. "Το παιδί αυτό θα προκόψει, θα κυβερνήσει την Ελλάδα και θα δοξαστεί".

(Ελέχθη περί του Ιωάννου Κωλέττη).

115. "Θα γίνεις μεγάλος άνθρωπος, θα κυριεύσεις όλη την Αρβανιτιά, θα υποτάξεις την Πρέβεζα, την Γάργα, το Σούλι, το Δέλβινο, το Γαρδίκι και αυτό το τάχτι του Κούρτ πασά. Θα αφήσης μεγάλο όνομα στην οικουμένη. Και στην Πόλι θα πάς, μα με κόκκινα γένια. Αυτή είναι η θέληση της θείας προνοίας. Ενθυμού όμως εις όλη την διάρκεια της εξουσίας σου να αγαπάς και να υπερασπίζεσαι τούς χριστιανούς, αν θέλεις να μείνει η εξουσία εις τους διαδόχους σου".

(Ελέχθη εν Τεπελενίω περί του Αλή πασά)

116. "Θα βγουν πράγματα από τα σχολεία που ο νους σας δεν φαντάζεται".

117. "Θα δείτε στον κάμπο αμάξι χωρίς άλογα να τρέχει γρηγορότερα από τον λαγό".

118. "Θάρθη καιρός που θα ζωστεί ο τόπος με μια κλωστή".

(Ελέχθη εν 'Aσσω της Κεφαλληνίας).

119. "Θαρθή καιρός που οι άνθρωποι θα ομιλούν από ένα μακρινό μέρος σε άλλο, σαν νάνε σε πλαγινά δωμάτια, π.χ. από την Πόλι στη Ρωσία".

120. "Θα δείτε να πετάνε άνθρωποι στον ουρανό σαν μαυροπούλια και να ρίχνουν φωτιά στον κόσμο. Όσοι θα ζουν τότε θα τρέξουν στα μνήματα και θα φωνάξουν: Εβγάτε σεις οι πεθαμένοι να μπούμε εμείς οι ζωντανοί".

(Αι πέντε κατά σειράν προφητείαι (116η - 120ή) του Αγίου αναφέρονται προφανώς εις τας μεγάλας εφευρέσεις του αιώνός μας. Το αμάξι χωρίς άλογα είναι οι σιδηρόδρομοι και τ΄ αυτοκίνητα. Η κλωστή που θα ζώσει όλον τον κόσμον είναι τα καλώδια των τηλεγραφείων. Με τας συσκευάς της τηλεπικοινωνίας η φωνή ακούεται εξ αποστάσεως χιλιάδων χιλιομέτρων ως να προήρχετο εκ γειτονικής οικίας. Τα μαυροπούλια, που θα ρίψουν το πυρ εις την γην, είναι τα αεροπλάνα της πολεμικής αεροπορίας. Αυταί αι προφητείαι του αγίου Κοσμά είναι γεγραμμέναι εις τα βιβλία χρόνους πολλούς, αιώνα περίπου πριν γίνουν αι σχετικαί εφευρέσεις)

121. "Το κακόν τα έλθει μέχρι τον Σταυρόν και δεν θα μπορέσει να πάει κάτω. Μη φοβηθείτε. Μη φύγετε από τα σπίτια σας".

(Ελέχθη εις την περιοχήν Πολυνερίου Γρεβενών. Πράγματι το 1940 οι Ιταλοί έφθασαν μέχρι την τοποθεσίαν Σταυρός, όπου είχε κηρύξει ο Άγιος και εσταμάτησαν)

122. "Όταν θα πέσει ο κλώνος (που είναι στημένος ο Σταυρός), θα γίνει μεγάλο κακόν, που θα έλθει από το μέρος όπου θα δείξει ο κλώνος· και όταν θα πέσει το δένδρον, θα γίνει ένα μεγαλύτερον κακόν".

(Ελέχθη εις το χωρίον Τσιράκι (σήμερον Άγιος Κοσμάς) Γρεβενών. Πράγματι το 1940 έπεσεν ο κλώνος και ο Σταυρός προς το μέρος της Αλβανίας, όθεν επετέθησαν οι Ιταλοί, και το 1947 το δένδρον, ότε η περιοχή κατεστράφη εντελώς από τον συμμοριτοπόλεμον).

Κοσμάς Αιτωλός: Δεν θα πληρωθεί το χρέος…

Οι προφητείες από το παρελθόν για το ζοφερό μέλλον προκαλούν έκπληξη και θαυμασμό ταυτόχρονα.

Ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός είχε γράψει για το …Μνημόνιο και τις δανειακές συμβάσεις τις οποίες χαρακτηρίζει αντισυνταγματικά! Διαβάστε παρακάτω το αυθεντικό κείμενο:

«Τέλος μέ τά φοβικά σύνδρομα τοῦ Μνημονίου καί τῶν Δανειακῶν Συμβάσεων, πού εἶναι ὅλα ἄκυρα καί παράνομα, ἀντισυνταγματικά καί ἀπάνθρωπα!

200 χρόνια πρίν ὁ Ἐθναπόστολος τοῦ Γένους, ὁ Ἅγιος Κοσμᾶς ὁ Αἰτωλός πού ἀνέστησε Πίστη καί Πατρίδα στίς ψυχές τῶν Σκλάβων, μᾶς ἀποκάλυψε μέ τή Χάρη τοῦ Θεοῦ, ὅτι ΔΕΝ θά πληρωθεῖ τό δυσβάσταχτο καί ἐν πολλοῖς κατασκευασμένο καί παράνομο Ἑλληνικό «χρέος», τό…. ὁποῖο δημιουργήθηκε ρίχνοντάς μας χρῆμα πολύ, μέσω ΕΟΚ/ΕΕ, πού ἀλλοίωσε ὁ λαό μας, τίς ἀξίες, τίς παραδόσεις καί τήν ἴδια τήν ὑπόστασή του! Ἰδού οἱ συγκεκριμένες προφητεῖες του γιά τό Ἑλληνικό «Χρέος»:

α. «Θά σᾶς ρίξουν παρά πολύ• θά σᾶς ζητήσουν νά τόν πάρουν πίσω, ἀλλά ΔΕΝ θά μπορέσουν»! (σ.σ. παράς εἶναι τό χρῆμα)
β. «Θά σᾶς ἐπιβάλουν μεγάλο καί δυσβάστακτο φόρο, ἀλλά ΔΕΝ θά προφθάσουν»!
Καί ἀναφέρει ἐπίσης σχετικά:
γ. «Θά βάλουν φόρο στίς κότες καί στά παράθυρα»!
δ. «Θά ζητήσουν νά σᾶς πάρουν καί στρατιῶτες. ΔΕΝ θά προφθάσουν ὅμως»!
ΝΑΙ, χάρη στήν Πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ΔΕΝ θά προφθάσουν!.. Μήν ἀνησυχεῖτε γιά αὐτό τό «χρέος» λοιπόν, ἀλλά κοιτάξτε μονάχα τό ἕνα καί ἀληθινό ΧΡΕΟΣ πού ἔχουμε στόν Χριστό, τήν Παναγιά καί τούς Ἁγίους μας πού δέν σταματοῦν νά πρεσβεύουν καί τήν Πατρίδα μας!

Οἱ σκοτεινές δυνάμεις, πᾶνε νά καταπιοῦν τήν Ὀρθόδοξη Ἑλλάδα μας καί….
ἤδη πανηγυρίζουν τήν μεγάλη ἐπιτυχία τους…

Μά ΔΕΝ θά προφθάσουν… Θά κοιμηθοῦμε χρεωμένοι καί θά ξυπνήσουμε λευτερωμένοι… Θά κοιμηθοῦμε μικρό κράτος καί θά ξυπνήσουμε καί πάλι Αὐτοκρατορία!»

Oι προφητείες του Κοσμά του Αιτωλού

Πιστεύετε ή όχι…κάποιες προφητείες βγαίνουν μπροστά μας…

Γεγονός μάλιστα είναι πως πολλοί προφήτες έχουν «δει» , καταστάσεις και συμβάντα του σήμερα.

Δείτε τι έλεγε ο Κοσμάς ο Αιτωλός...

Read more: http://www.newsbomb.gr/blogs/story/122867/oi-profiteies-toy-kosma-toy-aitoloy#ixzz2HhblVTlZ

ΟΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΕΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ

Σημείωσις: Οἱ προφητεῖες αὐτούσιες καὶ τὰ σχόλια στὶς παρενθέσεις ἐλήφθησαν ἀπὸ τὸ βιβλίο «ΚΟΣΜΑΣ Ο ΑΙΤΩΛΟΣ» τοῦ Μητροπολίτου Φλωρίνης κ. Αὐγουστίνου Καντιώτου.

1. «Αὐτὸ μιὰ μέρα θὰ γίνη Ρωμαίϊκο καὶ καλότυχος ὅποιος ζήση σὲ ἐκεῖνο τὸ βασίλειο».
(Συνήθιζε νὰ λέγη εἰς διάφορα μέρη τῆς ὑποδούλου Ἑλλάδος, τὰ ὁποῖα μετὰ ταῦτα ἀπηλευθηρώθησαν).

2. Ὦ εὐλογημένο βουνό, πόσες ψυχὲς γυναικόπαιδα θὰ σώσης ὅταν ἔλθουν τὰ χαλεπὰ χρόνια!».
(Εἶπε τὴν προφητεία αὐτὴν ἐν Σιατίστῃ καὶ ἀλλαχοῦ ἀντικρύζων τὰ βουνά, τὰ ὁποῖα κατὰ τοὺς χρόνους τῆς Ἑλληνικῆς Ἐπαναστάσεως ἔγιναν κρησφύγετα τῶν γυναικοπαίδων).

3. «Καλότυχοι σεῖς, οἱ ὁποῖοι εὑρέθητε ἐδῶ πάνω εἰς τὰ ψηλὰ βουνά, διότι αὐτὰ θὰ σᾶς φυλάξουν ἀπὸ πολλὰ δεινά. Θὰ ἀκοῦτε καὶ δὲν θὰ βλέπετε τὸν κίνδυνο. Τρεῖς ὦρες ἢ τρεῖς μέρες θὰ ὑποφέρετε».
(Ἐλέχθη εἰς τὴν περιφέρειαν Σιατίστης).

4. «Τὸ ποθούμενο θὰ γίνη στὴν τρίτη γενεά. Θὰ τὸ ἰδοῦν τὰ ἐγγόνια σας».
(Ἐλέχθη ἐν Χειμάρρᾳ).

5. «Θἄρθη καιρὸς νὰ σᾶς πάρουν οἱ ἐχθροὶ σας καὶ τὴ στάχτη ἀπὸ τὴ φωτιά, ἀλλὰ σεῖς νὰ μὴν ἀλλάξετε τὴν πίστιν σας, ὅπως θὰ κάμουν οἱ ἄλλοι».
(Ἐλέχθη ἐν Σιατίστῃ).

6. «Σᾶς λυπᾶμαι γιὰ τὴν περηφάνεια, ὁποὺ ἔχετε. Τὸ ποδάρι μου ἐδῶ δὲν θὰ ξαναπατήση. Καὶ ἐὰν δὲν ἀφήσετε αὐτὰ τὰ πράγματα ποὺ κάνετε, τὴν αὐθαιρεσία καὶ ληστεία, θὰ καταστραφῆτε. Σὲ κεῖνο τὸ κλαρί, ποὺ κρεμᾶτε τὰ σπαθιὰ σας, θαρθῆ μιὰ μέρα ποὺ θὰ κρεμάσουν οἱ γύφτοι τὰ ὄργανά τους».
(Ἐλέχθη εἰς χωρίον Ἅγιος Δονάτος Σουλίου).

7. «Θἄρθουν οἱ κόκκινοι σκοῦφοι κι᾿ ὕστερα οἱ Ἄγγλοι ἐπὶ 54 χρόνια, καὶ κατόπιν θὰ γίνη Ρωμαίϊκο».
(Ἐλέχθη ἐν Κεφαλληνίᾳ περὶ τῆς ἀπελευθερώσεως τῆς Ἑπτανήσου).

8. «Τὰ ὅρια τοῦ Ρωμαίϊκου θἆνε ἡ Βωβοῦσα (ὁ ποταμὸς Ἀῶος)».
(Ἐλέχθη ἐν Παλαιᾷ Ἄρτη).

9. «Ἐκεῖθε θἄρθη τὸ Ῥωμαίϊκο».
(Τὴν προφητεία ταύτην εἶπεν ὁ Ἅγιος ἐν Πρεβέζῃ δεικνύων τὸ μέρος τῆς Στερεᾶς, ἀπὸ τὸ ὁποῖον θὰ προήρχετο ὁ στρατὸς τῆς ἐλευθερίας. Ἡ προφητεία ἐπραγματοποιήθη τῷ 1912).

10. «Τὰ βάσανα εἶνε ἀκόμη πολλά. Θυμηθῆτε τὰ λόγιά μου· προσεύχεσθε, ἐνεργεῖτε καὶ ὑπομένετε στερεά. Ἕως ὅτου νὰ κλείσῃ αὐτὴ ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου, τὸ χωριό σας θἆνε σκλαβωμένο καὶ δυστυχισμένο».
(Ἐλέχθη εἰς Τσαραπλανά, τὸ σημερινὸν Βασιλικὸν τῆς Ἠπείρου. Ἡ πληγὴ τοῦ πλατάνου ἔκλεισε τῷ 1912, ἔτος ἀπελευθερώσεως τῆς Ἠπείρου).

11. «Πότε θαρθῆ τὸ ποθούμενον;», ἠρώτησαν τὸν Ἅγιον εἰς Τσαραπλανὰ τῆς Ἠπείρου. «Ὅταν σμίξουν αὐτά», ἀπήντησεν ὁ Ἅγιος δεικνύων δυὸ δενδρύλια.
(Τὰ δενδρύλια ἐμεγάλωσαν, ἐπάχυναν καὶ ἔσμιξαν τῷ 1912).

12. «Τὸ ποθούμενον θὰ ἔρθη ὅταν θαρθοῦν δυὸ πασχαλιὲς μαζί».
(Πράγματι τῷ 1912 αἱ ἑορταὶ Εὐαγγελισμοῦ καὶ Πάσχα συνέπεσαν).

13. «Ἅμα κλείση τὸ δένδρον καὶ κλεισθῆ μέσα τὸ παλούκι, τότε θὰ ἔλθη τὸ ποθούμενον. Θὰ γίνη κάποιο σημάδι καὶ νὰ μὴ φοβηθῆτε. Νὰ πηγαίνετε βασίλεμα ἡλιοῦ σ᾿ ἐκεῖνα τὰ βουνὰ (τῆς Ὁμάλιας καὶ τῆς Μερόπης), ὅπου θὰ γλυτώσουν πολλὲς ψυχές. Μαζί σας μὴ πάρετε τίποτε, μόνον τὶς ψυχές σας νὰ γλυτώσετε. Καὶ δὲν θὰ βαστάξη τὸ κακὸ περισσότερο ἀπὸ 24 ὦρες».

14. «Τὰ χωριὰ τοῦ κάμπου θὰ πάθουν χαλάστρα, ἐνῶ στὶς ποδιὲς τοῦ Κισσάβου θὰ κοιμηθοῦν σκλάβοι καὶ θὰ ξυπνήσουν ἐλεύθεροι».
(Ἐλέχθη ἐν Λαρίσῃ).

15. «Ἂν τὸ κυπαρίσσι αὐτὸ ξεραθῆ ἀπὸ τὴν κορυφή, ἡ Ἑλλὰς θὰ ἐλευθερωθῆ· ἂν ξεραθῆ ἀπὸ κάτω, δὲν θὰ ἐλευθερωθῆ».
(Ἐλέχθη ἐν Ζελενίτσᾳ (Πρασιά) τῆς Εὐρυτανίας).

16. «Μὲ δυσκολία θἄρθη».
(Ἐννοεῖται τὸ ποθούμενον).

17. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενο στὴν Ἄσπρη θάλλασα, θἄρθη τὸ ποθούμενον».

18. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενο στὰ ἑλληνικὰ νερά, τότε θἄρθη».

(Πρβλ. προηγουμένην).

19. «Ὅταν θὰ ἰδῆτε τὸ χιλιάρμενον στὰ ἑλληνικὰ ὕδατα, τότε θὰ λυθῆ τὸ ζήτημα τῆς Πόλης».

20. «Θἄρθη ξαφνικά. Νὰ ἔχετε ἕνα σακκούλι σιτάρι κρεμασμένο στὴ θύρα. Αὐτὸ θὰ σᾶς ἐμποδίση φεύγοντας. Μὴ τὸ ἀφήσετε. Νὰ τὸ πάρετε μαζὶ σας, γιὰ νὰ φᾶνε τὰ παιδιά σας».

21. «Στὴν Αὐλώνα θὰ γίνη χαλασμός. Θὰ ἔλθουν στρατεύματα νὰ ἐλευθερώσουν τὸν τόπο».

22. «Στὸ Μπουκορμὲ θὰ χυθῆ πολὺ αἷμα».

23. «Ὅταν ἀκούετε ὅτι ὁ πόλεμος ἄρχισε, τότε κοντὰ εἶνε».

24. «Ὅσα χωριὰ εἶνε κοντὰ σὲ δρόμο πολλὰ θὰ τραβήξουν».

25. «Ἡ Δρόπολις θὰ πάθη, διότι ὁ τόπος εἶνε γυμνός».

26. «Ἡ Δρόπολις θὰ εἶνε γεμάτη στρατεύματα».

27. «Θὰ χαθῆ ἡ σοδιὰ τῆς χρονιᾶς ἀπὸ τὴν εὔφορη Δρόπολι καὶ - μάνα μου! - αἷμα πολὺ ποὺ ἔχει νὰ χυθῆ».

28. «Λάκκοι καὶ βράχοι στὴ Δρόπολι θὰ εἶνε γεμάτοι φεύγοντας».

29. «Εἰς τὰ χωρία Πεπελη σεῖς ἄδικα θὰ φοβάσθε· τίποτε δὲν θὰ πάθετε. Μόνον τὰ παιδιά σας ποὺ θὰ εἶνε στοὺς δρόμους θὰ κλαῖτε».

30. «Οἱ ἀντίχριστοι θὰ φύγουν, ἀλλὰ θἄρθουν πάλι· ἔπειτα θὰ τοὺς κυνηγήσετε ἕως τὴν Κόκκινη Μηλιά».

31. «Θἄρθη ὅταν ἔρθουν δυὸ καλοκαίρια καὶ δυὸ πασχαλιὲς μαζί».

32. «Ξένος στρατὸς θὰ ἔλθη, Χριστὸ θὰ πιστεύη, γλώσσα δὲν θὰ ξέρη...».

33. «Θἄρθη καὶ μία φορὰ ἀσκέρι ξένο ποὺ τὸ Χριστὸ θὰ πιστεύη. Ἀλλὰ σεῖς δὲν θὰ τὸ ξέρετε».

34. «Μὲ ἄλλους θὰ κοιμηθῆτε καὶ μὲ ἄλλους θὰ ξημερώσετε».

35. «Θὰ ἰδῆτε τρεῖς φαμίλιες σ᾿ ἕνα σπίτι».

36. «Ἐσεῖς θὰ πᾶτε νὰ κατοικήσετε ἀλλοῦ καὶ ἄλλοι θαρθοῦν νὰ κατοικήσουν σὲ σᾶς».

37. «Θὰ δῆτε 40 ἄλογα νὰ τὰ δένουν σὲ ἕνα παλούκι».

38. «Πολλοὶ θὰ χάνωνται ἀπὸ τὴν πείνα».

39. «Οἱ πλούσιοι θὰ γίνουν πτωχοὶ καὶ οἱ πτωχοὶ θὰ πεθάνουν».

40. «Μιὰ χούφτα μάλαμα μία χούφτα ἀλεύρι».

41. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ οἱ Ρωμιοὶ θὰ τρώγωνται ἀναμεταξύ τους. Ἐγὼ συστήνω ὁμόνοιαν καὶ ἀγάπην».

42. «Θὰ ἰδῆτε καὶ τακτικὸ στρατό, θὰ ἰδῆτε καὶ ρέμπελο (ἀντάρτικο)· ἀπὸ αὐτοὺς πολλὰ θὰ ὑποφέρετε».

43. «Θὰ σᾶς ζητήσουν τὰ ντουφέκια· νὰ ἔχετε διπλά· νὰ δώκετε τὸ ἕνα καὶ νὰ κρατήσετε τὸ ἄλλο. Ἕνα ντουφέκι 100 ψυχὲς θὰ γλυτώση».

44. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ θὰ διευθύνουν τὸν κόσμο τὰ ἄλαλα καὶ τὰ μπάλαλα».

45. «Ἡ αἰτία τοῦ γενικοῦ πολέμου θὰ εἶνε ἀπὸ τὴ Δαλματία».

46. «Ἡ αἰτία τοῦ γενικοῦ πολέμου θἄρθη ἀπὸ τὴ Δαλματία. Πρῶτα θὰ διαμελισθῆ ἡ Αὐστρία καὶ ὕστερα ἡ Τουρκία».

47. «Ὁ χαλασμὸς θὰ γίνη ἀπὸ ἕνα κασσιδιάρη».

48. «Θὰ προσπαθοῦν νὰ τὸ λύσουν μὲ τὴν πέννα, μὰ δὲν θὰ μποροῦν. 99 φορὲς μὲ τὸν πόλεμο καὶ μία με τὴν πέννα».

49. «Ἂν βρεθοῦν 3 δυνάμεις σύμφωνες, τίποτε δὲν θὰ πάθετε».

50. «Ἂν τὸ ζήτημα λυθῆ μὲ τὸν πόλεμο, θὰ πάθετε πολλὲς καταστροφές· σὲ τρεῖς χῶρες μία θὰ μείνη...».

51. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ δὲν θὰ ἀκοῦτε (μαθαίνετε) τίποτε».

52. «Ὅ,τι σᾶς ζητοῦν, νὰ δίνετε· ψυχὲς μόνον νὰ γλυτώνετε».

53. «Ἂν βρίσκουν στὸ δρόμο ἀσήμι, δὲν θὰ σκύβουν νὰ τὸ πάρουν. Γιὰ ἕνα ὅμως ἀστάχυ θὰ σκοτώνωνται ποιὸς νὰ τὸ πρωτοπάρη...».

54. «Τὸ κακὸ θὰ σᾶς ἔρθη ἀπὸ τοὺς διαβασμένους».

55. «Ἢ τρεῖς μέρες ἢ τρεῖς μῆνες ἢ τρία χρόνια θὰ βαστάξη».

56. «Θἄρθη καιρὸς ποὺ δὲν θὰ ὑπάρχη αὐτὴ ἡ ἁρμονία ποὺ εἶνε σήμερα μεταξὺ λαοῦ καὶ κλήρου».

57. «Οἱ κληρικοὶ θὰ γίνουν οἱ χειρότεροι καὶ οἱ ἀσεβέστεροι τῶν ὅλων».

58. «Στὴν Πόλι θὰ χυθῆ αἷμα ποὺ τριχρονίτικο δαμάλι θὰ πλέξη (πλεύση)».

59. «Καλότυχος ὅποιος ζήσει μετὰ τὸ γενικὸ πόλεμο. Θὰ τρώγη μὲ ἀσημένιο κουτάλι...».

60. «Μετὰ τὸ γενικὸ πόλεμο θὰ ζήση ὁ λύκος μὲ τ᾿ ἀρνί».

61. «Θἄρθη πρῶτα ἕνα ψευτορωμαίϊκο· νὰ μὴ τὸ πιστέψετε· θὰ φύγη πίσω».

62. «Θὰ μαζωχτῆ τὸ χιλιάρμενο στὸ Σκάλωμα (Ἅγιοι Σαράντα) καὶ θἄρθουν κοκκινογέλεκοι, νὰ πολεμήσουν γιὰ σᾶς».

63. «Οἱ Τοῦρκοι θὰ φύγουν, ἀλλὰ θὰ ξανάρθουν πάλι καὶ θὰ φθάσουν ὡς τὰ Ἑξαμίλια. Στὸ τέλος θὰ τοὺς διώξουν εἰς Κόκκινη Μηλιά. Ἀπὸ τοὺς Τούρκους τὸ 1/3 θὰ σκοτωθῆ, τὸ ἄλλο τρίτο θὰ βαπτισθῆ καὶ μονάχα τὸ 1/3 θὰ πάη στὴν Κόκκινη Μηλιά».

64. «Τόσα πολλὰ θὰ γίνουν, ποὺ οἱ μανάδες θὰ γεννήσουν πρόωρα ἀπὸ τὸ φόβο τους».

65. «Ζῶα δὲν θὰ μείνουν· θὰ τὰ φᾶνε. Φᾶτε καὶ σεῖς μαζὶ μ᾿ αὐτούς. Στὰ Τζουμέρκα θὰ πάρετε σπόρο».

66. «Σπίτια μεγάλα μὴ κάμετε. Λιάσες νὰ κάμνετε νὰ μὴ σᾶς ἔρχωνται μέσα».

67. «Θὰ σᾶς ἐπιβάλουν μεγάλο καὶ δυσβάστακτο φόρο, ἀλλὰ δὲν θὰ προφθάσουν».

68. «Θὰ βάλουν φόρο στὶς κότες καὶ στὰ παράθυρα».

69. «Θὰ ζητήσουν νὰ σᾶς πάρουν καὶ στρατιῶτας. Δὲν θὰ προφθάσουν ὅμως».

70. «Οἱ Τοῦρκοι θὰ μάθουν τὸ μυστικὸ 3 μέρες γρηγορώτερα ἀπὸ τοὺς Χριστιανούς».

71. «Ὅταν ἀκούσετε ὅτι ὁ πόλεμος πιάστηκε ἀπὸ κάτω, τότε κοντὰ θὰ εἶνε».

72. «Ἂν ὁ πόλεμος πιαστῆ ἀπὸ κάτω, λίγα θὰ πάθετε· ἂν πιαστῆ ἀπὸ πάνω, θὰ καταστραφῆτε».

73. «Οἱ βράχοι καὶ οἱ λάκκοι θὰ εἶνε γεμάτοι κόσμο».

74. «Θἄρθη ξαφνικά· ἢ τὸ βόϊδι στὸ χωράφι ἢ τὸ ἄλογο στ᾿ ἁλώνι».

75. «Λυπηρὸν εἶνε νὰ σᾶς τὸ εἰπῶ· σήμερον, αὔριον καρτεροῦμεν δίψες, πεῖνες μεγάλες ποὺ νὰ δίδωμεν χιλιάδες φλουριὰ καὶ νὰ μὴν εὑρίσκωμεν ὀλίγον ψωμί».

76. «Μετὰ τὸν πόλεμον οἱ ἄνθρωποι θὰ τρέχουν μισὴ ὥρα δρόμο, γιὰ νὰ βρίσκουν ἄνθρωπο καὶ νὰ τὸν κάμνουν ἀδελφό».

77. «Ἀμπέλια μὴ φυτεύετε, διότι θὰ χαλάσουν καθὼς ἐκεῖνα στὴ Δρυϊνούπολι».

78. «Θὰ γίνη ἕνα χαρτοβασίλειο, ποὺ θὰ ἔχη μέγα μέλλον στὴν Ἀνατολή».

79. «Ὁ κόσμος τόσον θὰ πτωχεύση, ποὺ θὰ ζώνεται μὲ κληματσίδες».

80. «Ἡ αἰτία θὰ ἔλθη ἀπὸ τὰ Δελειατά».

81. «Ἡ Γαλλία θὰ ἐλευθερώση πολλὰ ἑλληνικὰ μέρη καὶ ἰδίως οἱ Ἰταλοί».

82. «Ἡ Γαλλία θὰ λευτερώση τὴν Ἑλλάδα, τὴν Ἤπειρο ἡ Ἰταλία».

83. «Ἀπὸ τρία μπουγάζια στενά, Κρά, Κράψη καὶ Μουζίνα, θὰ περνοῦν πολλὰ στρατεύματα γιὰ τὴν Πόλι. Καλὸν εἶνε τὰ γυναικόπαιδα νὰ βγοῦν στὰ βουνά. Θὰ σᾶς ρωτοῦν ἂν εἶνε μακρυὰ ἡ Πόλι· ἐσεῖς νὰ μὴ λέτε τὴν ἀλήθεια, διότι θὰ σᾶς κακοποιήσουν. Ὁ στρατὸς αὐτὸς δὲν θὰ φθάση στὴν Πόλι, στὴ μέση του δρόμου θὰ μάθη ὅτι ὁ πόλεμος ἐτελείωσε».

84. «Θὰ ἔρθη καιρός, ποὺ θὰ φέρη γύρες ὁ διάβολος μὲ τὸ κολοκύθι του».

85. «Θὰ βλέπετε νὰ πηγαίνουν ἄλλοι ἐπάνω καὶ ἄλλοι κάτω».

86. «Ἡ λευτεριὰ θἀρθῆ ἀπὸ κάτω ἀπὸ ὅπου χύνονται τὰ νερά».

87. «Ἀπὸ πάνω καὶ ἀπὸ τὴ σκάλα χαλασμὸ μὴ περιμένετε».

88. «Ἕνα ψωμὶ θὰ χαθῆ τὸ μισό, καὶ ἕνα ὁλόκληρο».

89. «Θὰ ἔρθη καιρὸς ποὺ μιὰ γυναίκα θὰ διώχνη δέκα Τούρκους μὲ τὴ ρόκα».

90. «Τὸν Πάπαν νὰ καταρᾶσθε, διότι αὐτὸς θὰ εἶνε ἡ αἰτία».

91. «Ὁ χαλασμὸς στὸν τόπο θὰ γίνη ἀπὸ ἕνα ὄνομα ἀξιωματούχου... (δυσανάγνωστον)».

92. «Πολλὰ χωριὰ θὰ καταστραφοῦν, οἱ τρεῖς χῶρες θὰ γίνουν μία».

93. «Νὰ ἔχετε τρεῖς θύρες· ἂν σᾶς πιάσουν τὴ μιά, νὰ φύγετε ἀπὸ τὴν ἄλλη».

94. «Πίσω ἀπὸ τὴ μιὰ θύρα νὰ κρυφθῆ κανείς, γλυτώνει· θὰ εἶνε βιαστικό».

95. «Νὰ παρακαλῆτε νὰ εἶνε μέρα καὶ ὄχι νύκτα, καλοκαίρι καὶ ὄχι χειμώνας».

96. «Οἱ ἄνθρωποι θὰ μείνουν πτωχοί, γιατὶ δὲν θἄχουν ἀγάπη στὰ δένδρα».

97. «Οἱ ἄνθρωποι θὰ καταντήσουν γυμνοί, γιατὶ θὰ γίνουν τεμπέληδες».

98. «Ἀπὸ ψηλά, μέσα ἀπὸ τὸ λιμάνι θἄρθη ὁ χαλασμός».

99. «Θὰ σᾶς ρίξουν παρὰ πολύ· θὰ σᾶς ζητήσουν νὰ τὸν πάρουν πίσω, ἀλλὰ δὲν θὰ μπορέσουν».

100. «Ἐσεῖς θὰ σώσετε ἄλλους καὶ οἱ ἄλλοι ἐσᾶς».

101. «Ἐσεῖς θὰ φύγετε ἀπ᾿ τ᾿ ἀριστερὰ βουνά· ἀπὸ τὴ δεξιὰ μεριὰ ὄχι· ἀπὸ τὶς σπηλιὲς μὴ φοβάστε».

102. «Θἀρθῆ ξαφνικά· τ᾿ ἄλογα θ᾿ ἀπομείνουν ζεμένα στὶς δουλειές τους καὶ σεῖς θὰ φύγετε».

103. «Θἆνε ὄγδοος αἰώνας ποὺ θὰ γίνουν αὐτά».

104. «Νὰ κρυφθῆτε ἢ κοντὰ στὴν πόρτα ἢ κοντὰ στὴν πλάκα, ἂν εἶνε βιαστικὸ καὶ γρήγορο».

105. «Πολλὰ θὰ συμβοῦν. Οἱ πολιτεῖες θὰ καταντήσουν σὰν μπαράγκες».

106. «Θἀρθῆ καιρὸς ποὺ θὰ βγῆ ὁ καταραμένος δαίμονας ἀπὸ τὸ καυκί του».

107. «Θἀρθῆ μία φορὰ ἕνας ψευτοπροφήτης· μὴ τὸν πιστέψετε καὶ μὴ τὸν χαρῆτε. Πάλι θὰ φύγη καὶ δὲν θὰ μεταγυρίση».

108. «Θἀρθῆ καιρὸς ποὺ οἱ χριστιανοὶ θὰ ξεσηκωθοῦν ὁ ἕνας κατὰ τοῦ ἄλλου».

109. «Νἄχετε τὸ σταυρὸ στὸ μέτωπο, γιὰ νὰ σᾶς γνωρίσουν ὅτι εἶσθε χριστιανοί».

110. «Δὲν θὰ φτάση ὁ στρατὸς στὴν Πόλι· στὴ μέση του δρόμου θἄρθη τὸ μαντᾶτο, ὅτι ἔφθασε τὸ ποθούμενο».

111. «Πήγαινε καὶ στὸ δρόμο θ᾿ ἀνταμειφθῆς».

(Ἐλέχθη ἐν Δερβιστάνῃ περὶ τίνος, ὅστις εἰρωνεύθη τὸν Ἅγιον. Οὗτος μετ᾿ ὀλίγον ἐτραυματίσθη καθ᾿ ὁδὸν ὑπό τινος ἐχθροῦ του).

112. «Εἰπὲ εἰς τὰ εἴδωλα ἐκεῖνα νὰ μὴν ἔρθουν ἐδῶ, ἀλλὰ νὰ γυρίσουν εἰς τὰ ὀπίσω».

(Καθὼς ὁ Ἅγιος ἐδίδασκεν εἰς Ἄσσον τῆς Κεφαλληνίας, διέκοψε μίαν στιγμὴν τὸ κήρυγμά του καὶ ἀπέστειλεν ἕνα ἀκροατήν του εἰς τὴν οἰκίαν τοῦ ἄρχοντος τοῦ τόπου εἰπὼν τοὺς λόγους τούτους. Οὗτος ἀπελθὼν εὗρε 4 κυρίας τῆς ἀριστοκρατίας ἀσέμνως ἐνδεδυμένας, «κατὰ τὸν τότε ἑνετικὸν συρμὸν ξεστήθωτες», αἱ ὁποῖαι ἦσαν ἕτοιμοι νὰ ἔλθουν καὶ νὰ παρακολουθήσουν τὸ κήρυγμα τοῦ Ἁγίου).

113. «Φτιάνετε σπίτια τορνευτὰ καὶ δὲν πρόκειται νὰ κατοικήσετε σ᾿ αὐτά».
(Εἶπε τοὺς λόγους τούτους ὁ ἅγιος εἰς Ἄσσον τῆς Κεφαλληνίας, ὅταν μίαν ἡμέραν διήρχετο πρὸ μιᾶς νεοκτίστου οἰκίας. Μετ᾿ ὀλίγον ὅλοι οἱ ἰδιοκτῆται ἀπέθανον πλὴν μιᾶς μοναχῆς).

114. «Τὸ παιδὶ αὐτὸ θὰ προκόψη, θὰ κυβερνήση τὴν Ἑλλάδα καὶ θὰ δοξασθῆ».
(Ἐλέχθη περὶ τοῦ Ἰωάννου Κωλέττη).

115. «Θὰ γίνης μεγάλος ἄνθρωπος, θὰ κυριεύσης ὅλη τὴν Ἀρβανιτιά, θὰ ὑποτάξης τὴν Πρέβεζα, τὴν Πάργα, τὸ Σούλι, τὸ Δελβίνο, τὸ Γαρδίκι καὶ αὐτὸ τὸ τάχτι τοῦ Κούτρ πασᾶ. Θὰ ἀφήσης μεγάλο ὄνομα στὴν οἰκουμένη. Καὶ στὴν Πόλι θὰ πᾶς, μὰ μὲ κόκκινα γένεια. Αὐτὴ εἶνε ἡ θέλησι τῆς θείας προνοίας. Ἐνθυμοῦ ὅμως εἰς ὅλην τὴν διάρκειαν τῆς ἐξουσίας σου νὰ ἀγαπᾶς καὶ νὰ ὑπερασπίζεσαι τοὺς χριστιανούς, ἂν θέλης νὰ μείνη ἡ ἐξουσία εἰς τοὺς διαδόχους σου».
(Ἐλέχθη ἐν Τεπελενίῳ περὶ τοῦ Ἀλῆ πασᾶ).

116. «Θὰ βγοῦν πράγματα ἀπὸ τὰ σχολεῖα ποὺ ὁ νοῦς σας δὲν φαντάζεται».

117. «Θὰ δῆτε στὸν κάμπο ἁμάξι χωρὶς ἄλογα νὰ τρέχη γρηγορώτερα ἀπὸ τὸν λαγό».

(Ἐλέχθη ἐν Βουλιαράταις παρὰ τὴν Δρόπολιν).

118. «Θαρθῆ καιρὸς ποὺ θὰ ζωσθῆ ὁ τόπος μὲ μιὰ κλωστή».
(Ἐλέχθη ἐν Ἄσσῳ τῆς Κεφαλληνίας).

119. «Θαρθῆ καιρὸς ποὺ οἱ ἄνθρωποι θὰ ὁμιλοῦν ἀπὸ ἕνα μακρυνὸ μέρος σὲ ἄλλο, σὰν νἆνε σὲ πλαγιανὰ δωμάτια, π.χ. ἀπὸ τὴν Πόλι στὴ Ρωσία».

120. «Θὰ δῆτε νὰ πετᾶνε ἄνθρωποι στὸν οὐρανὸ σὰν μαυροπούλια καὶ νὰ ρίχνουν φωτιὰ στὸν κόσμο. Ὅσοι θὰ ζοῦν τότε θὰ τρέξουν στὰ μνήματα καὶ θὰ φωνάζουν: Ἐβγᾶτε σεῖς οἱ πεθαμένοι νὰ μποῦμε μεῖς οἱ ζωντανοί».

121. «Τὸ κακὸ θὰ ἔλθη μέχρι τὸν Σταυρὸν καὶ δὲν θὰ μπορέση νὰ πάη κάτω. Μὴ φοβηθῆτε. Μὴ φύγετε ἀπὸ τὰ σπίτια σας».
(Ἐλέχθη εἰς τὴν περιοχὴν Πολυνερίου Γρεβενῶν. Πράγματι τῷ 1940 οἱ Ἰταλοὶ ἔφθασαν μέχρι τὴν τοποθεσίαν Σταυρός, ὅπου εἶχε κηρύξει ὁ Ἅγιος, καὶ ἐσταμάτησαν).

122. «Ὅταν θὰ πέση ὁ κλῶνος (ποὺ εἶνε στημένος ὁ Σταυρός), θὰ γίνη μεγάλο κακόν, ποὺ θὰ ἔλθη ἀπὸ τὸ μέρος ὅπου θὰ δείξη ὁ κλῶνος· καὶ ὅταν θὰ πέση τὸ δένδρον, θὰ γίνη ἕνα μεγαλύτερον κακόν».
(Ἐλέχθη εἰς χωρίον Τσιράκι (σήμερον Ἅγιος Κοσμᾶς) Γρεβενῶν. Πράγματι τῷ 1940 ἔπεσεν ὁ κλῶνος καὶ ὁ Σταυρὸς πρὸς τὸ μέρος τῆς Ἀλβανίας, ὅθεν ἐπετέθησαν οἱ Ἰταλοί, καὶ τῷ 1947 τὸ δένδρον, ὅτε ἡ περιοχὴ κατεστράφη ἐντελῶς λόγῳ τοῦ ἐμφυλίου πολέμου).